يكي ديگر از اموري كه موجب زيان به فرائض مي گردد توجه بيش از حد و افراطي نسبت به نوافل است.

انجام مستحبات اگرچه موجب كمال است و ليكن اگر از حد خود بگذرد و موجب كم توجهي به واجبات گردد ترك آن بهتر از انجام آن است چون شرط تقرب در انجام مستحبات در صورتي است كه مكمل واجبات باشند. در شرع مقدس به نوافل و مستحبات بسياري چون طهارت دائمي (دائم الوضو بودن)، ذكر زباني، رفع حاجات برادران ديني و صدها سنت ديگر براي رسيدن به قله هاي كمال توجه داده شد. اما انجام همه ي اين سنن مستحبه مادام كه يك واجب در كنار آن ترك گردد هيچ سودي نخواهد بخشيد. در حقيقت اين يكي از خواطر ابليسي و وساوس شيطاني است كه آدمي را به انجام برخي از مستحبات مشغول و او را با اين اعمال مسرور ساخته در حالي كه لذت قيام به واجب را از او سلب نموده است.

امام عارفان و سيد سالكان علي عليه السلام مي فرمايند: لاقربة بالنوافل إذا ضرت بالفرائض.

«نوافل و مستحبات اگر به واجبات ضرر رسانند موجب تقرب به درگاه خدا نخواهند بود» [1] .



[ صفحه 212]



اين يك اصل و قاعده ي كلي است كه ترك مستحبات زماني كه زياني به واجبات رساند اولي از انجام آن است.

و اما در خصوص نماز تأكيد بيشتري در روايات شده است. امام موسي كاظم عليه السلام در اين باره مي فرمايند:

لا تصم صوما يمنعك من الصلاة فان الصلاة احب الي الله من الصيام

«روزه اي كه مانع انجام نماز مي شود نگير چرا كه در پيشگاه خداوند نماز بهتر از روزه است» [2] .

پس اين خدعه و فريب هواي نفس است كه گويد: خدا از حق خويش مي گذرد پس سعي كن از امور ظاهري غافل نشوي، اگر نماز را ترك كردي باكي نيست به دستگيري خلق اهتمام و تلاش كن كه رضاي الهي در همين است. بايد بدانيم كه اينگونه افكار، قطاع الطريق راه وصول به كمال بوده و انجام مستحبات در عقبه واجبات موجب تدارك و زمينه صعود به كمال و سعادت است.