نوشيدن خمر و هر ماده اي كه زوال عقل را در پي داشته باشد و يا انسان را از حالت تعادل خارج نمايد و موجب نقص عبادات و عدم قبولي نماز مي شود. خداوند در چند جاي قرآن كريم انسانهاي مست را از نماز خواندن نهي فرموده است. در سوره ي مباركه ي نساء آيه 43 فرموده: يا ايها الذين آمنوا لا تقربوا الصلاة و انتم سكاري. «اي كساني كه ايمان آورده ايد در حالي كه مست هستيد به نماز نزديك نشويد».

يعني فرد مست نمازش مقبول حق نبوده و داراي اثر نيست چونكه او نمي داند در حال نماز چه مي گويد و با چه كسي در حال راز و نياز است.

اصولا افراد مست نه تنها نمازشان در درگاه حق آثار كمال را دارا نيست بلكه ساير عبادات و اعمال ديني شان با اشكال مواجه است. چون كساني كه به نهي الهي و معصيت خداوند تن مي دهند تمايلي به واجبات و تعاليم ديني ندارند و تدريجا از ياد خداوند غافل مي گردند و شيطان ذكر و ياد خداوند را از قلبشان بيرون مي برد. چنانچه در قرآن فرموده است: انما يريد الشيطان ان يوقع بينكم العداوة و البغضاء في الخمر و الميسر و يصدكم عن ذكر الله و عن الصلاة فهل انتم منتهون.

«شيطان مي خواهد در ميان شما به وسيله ي شراب و قمار، عداوت ايجاد كرده و شما



[ صفحه 201]



را از ذكر خدا و نماز باز دارد آيا (با اين همه زيان و فساد و با اين نهي اكيد) خودداري خواهيد كرد؟» [1] .

در شدت مذمت نوشيدن شراب امام باقر عليه السلام فرموده اند: «كسي كه شراب بنوشد و مست گردد تا چهل روز نمازش قبول نيست پس اگر نمازي را در اين روزها ترك كند عقاب و كيفري چند برابر خواهد داشت» [2] .

از ظاهر كلام امام پيداست كه مراد از عدم قبول نماز در حال مستي، عدم كمال است يعني اينكه نماز قبول واقع مي شود ولي شرط كمال را دارا نمي باشد. چون فرموده اند كه اگر نماز نخواند عقاب او چند برابر است و اين سخن بدان معناست كه نوشيدن شراب يك معصيت است كه عذاب و عقاب خود را دارد و ترك نماز معصيت ديگر كه عذاب جداگانه اي دارد.

پس اگر از نماز در حال مستي نهي شده بخاطر آن است كه اقامه نماز در چنين حالتي تأثير ندارد و آثار كمال بر او مترتب نمي گردد. چنانچه در روايت ديگر از امام باقر عليه السلام رسيده است كه فرمودند:

«گناهي بدتر از شرب خمر نيست و شرابخوار در حال مستي نماز واجب را رها و با مادر و خواهر و دخترش همبستر مي شود زيرا او در آن حال انديشه خود را از دست داده است» [3] .



[ صفحه 202]



و شايد به خاطر شدت حرمت و نجاست خمر باشد كه بسياري از فقها فتوا داده اند به اينكه اگر بر كسي عطش و تشنگي فشار آورد و جز شراب، هيچ نوشيدني در دسترس نداشته باشد كه عطش خويش را برطرف سازد. نوشيدن بول انساني بر شراب ترجيح دارد.

بنابراين انسان شراب خوار، اگر اهل نماز هم باشد نبايد مترصد اين باشد كه آثار نماز در زندگي اش ظاهر گردد.