هيچ يك از اعمال عبادي و امور ديني در حيات و زندگي انسان بي تأثير نيستند بلكه هر يك از آنها در حد خود مؤثر واقع مي شوند و ميزان تأثير



[ صفحه 158]



آنها بنابر اهميتي است كه شارع براي آنها در نظر گرفته است.

در باب تأثير نماز آثار زيادي را برشمرده اند كه يكي از آنها حل مشكلات دنيوي است يعني نماز مي تواند بسياري از معضلات و مشكلات نمازگزار را در زندگي مادي اش از بين ببرد و آنها را از سر راه او بردارد.

اين مطلب در زندگي بوعلي سينا معروف است كه مي گفت هرگاه براي من در مسائل علمي مشكلي پيش مي آمد و توانايي حل آن را در خود نمي ديدم به مسجد جامع شهر رفته و دو ركعت نماز مي خواندم و مشكل من حل مي شد. اين سيره ي همه علماي دين از سابق بوده و هست و منشأ روائي هم بر اين سيره علماء وجود دارد. چون در روايات به تواتر رسيده است كه انبياء و اولياء الله در رفع هر مشكلي و دفع هر دشمني به نماز متمسك مي شدند. پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در اوقات فشار زندگي و تنگي و سختي معيشت، اهل بيت خود را به نماز توصيه مي كردند.

در پندها و نصايح حضرت عيسي بن مريم وارد شده است كه به حواريون خود مي فرمود:

«اي ياران من به حق به شما مي گويم: هيچ چيزي از عبادات و نيكي ها در رسيدن و توفيق يافتن به شرف و منزلت آخرت، و هيچ ياور و ناصري بر مشكلات و سختي هاي دنيا بهتر و بالاتر از نماز دائمي نيست. و چيزي نزديكتر به خداي مهربان از نماز نيست. پس هميشه نماز را اقامه كنيد و زياد نماز بخوانيد و هر عمل شايسته اي انسان را به خدا نزديك مي كند اما نماز به خدا نزديكتر است و اثرش بيشتر مي باشد» [1] .



[ صفحه 159]



در كتاب مكارم الاخلاق از ابي عبيده ي حذاء روايت شده كه گويد با امام باقر عليه السلام همراه بودم كه مركب من گم شد. امام عليه السلام فرمود: «دو ركعت نماز بگذار و بعد بگو: خداوندا تو كه گمشده را باز مي گرداني و از گمراهي به هدايت مي آوري گمشده ام را به من باز گردان كه آن از احسان و بخشش توست. بعد امام عليه السلام فرمود: اي اباعبيده پيش آي و سوار شو با حضرت سوار شدم همچنان كه راه را مي پيموديم در مسير ما يك سياهي به چشم خورد امام فرمود: اين شتر توست چون دقت كردم دريافتم كه شتر من است» [2] .

و نيز از امام باقر عليه السلام در روايتي ديگر چنين آمده است كه فرموده اند: «همانا مثل نماز براي نمازگزار، مثل مردي است كه بر سلطاني وارد گردد و اظهار حاجت كند پس آن شخص سلطان، ساكت و آماده ي استماع و شنيدن سخنان صاحب حاجت گردد تا اينكه از درخواستش فارغ شود همچنين است نمازگزار مسلمان تا هنگامي كه به نماز ايستاده خداوند نظر رحمتش را از او قطع نخواهد كرد و انوار الهي شامل حال او است تا وقتي كه از نمازش فارغ گردد» [3] .

پس نماز مي تواند چنان قدرتي را در نمازگزار ايجاد كند كه او بر همه معضلات و سختي هاي زندگي فائق آيد و با آنها دست و پنجه نرم كند لذا با وجود همين اثر در نماز است كه مشاهده مي شود انسانهاي اهل نماز چون كوه در مقابل مصائب و سختي ها مقاومت مي كنند و هيچ باد تندي



[ صفحه 160]



آنها را به حركت در نمي آورد.

اما در مقابل، افراد بي نماز تحمل كمترين سختي ها را در زندگي ندارند و مشكلات زندگي آنها را به هر سمتي كه بخواهد سوق مي دهد. و اندوه و غم تمام وجودشان را فرا مي گيرد. امام صادق عليه السلام مي فرمايند:

«چه مانعي دارد كه چون يكي از شما غم و اندوهي از غمهاي دنيا بر او درآمد وضو بگيرد و به مسجد برود و دو ركعت نماز بخواند و براي رفع اندوه خود، خدا را بخواند مگر نشنيده اي كه خدا مي فرمايد:

«و استعينوا بالصبر و الصلاة» [4] .