از مطالب مذكور مي توان چنين نتيجه گرفت كه نماز در ميان اعمال خير ديگر جزء برترين آنهاست. وقتي به كتب روائي مراجعه شود و روايات باب نماز را مشاهده كنيم مي بينيم كه از نماز بعنوان پايه و ستون دين [1] ، نشانه ي ايمان [2] ، نور مؤمن [3] ، پرچم اسلام [4] و تعابيري از اين قبيل



[ صفحه 147]



ياد شده است كه همه ي اين تعبيرها نمايانگر برتري نماز بر ساير اعمال عبادي است.

از پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم حديث شده است كه فرمودند: الصلاة خير موضوع فمن شاء استقل و من شاء استكثر.

«نماز بهترين چيزي است كه مقرر شده پس هر كه خواهد كم بخواند و هر كه خواهد زياد كند» [5] .

و نماز نه تنها بهترين اعمال در دنيا بلكه بهترين اعمال در قيامت نيز مي باشد يعني برتري و امتياز نماز بر ساير اعمال نيك و پسنديده محدود و منحصر به دنيا نيست بلكه اين برتري براي نماز در آخرت نيز محفوظ مي باشد. در همين زمينه امام صادق عليه السلام مي فرمايند: ان افضل الاعمال عند الله يوم القيامة الصلاة. «همانا بهترين عمل در روز قيامت نزد خداوند نماز است» [6] .

و نيز نماز محبوبترين عمل نزد باري تعالي است. چنانچه علي عليه السلام فرمودند: احب الاعمال الي الله الصلاة. «محبوبترين اعمال نزد خداوند نماز است» [7] .

روايتي از پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم نقل شده كه حاوي نكات دقيق و ظريفي است در اين روايت كه از مضامين بلندي برخوردار است از حضرتش سئوال شد كه يا رسول الله چه عملي نزد خدا با فضيلت تر است؟



[ صفحه 148]



پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: نماز به وقت آن. و در ادامه كلامش فرمودند: هر كس بر نماز محافظت نمايد در قيامت همراه وي نوري است و هر كس كه نماز را ضايع نمايد با فرعون و فرعونيان محشور گردد. و اگر عملي نزد خداوند برتر و بالاتر از نماز بود خداوند فرشتگان خود را به انجام آن امر مي كرد در حاليكه همه فرشتگان در حال نمازند برخي در حال قيامند و برخي در حال قعود، برخي در ركوعند و بعضي در سجود» [8] .

بنابراين بهترين عمل كه نزد خداوند تجلي يافته نماز است. حتي حج با آن همه اعمال و مناسكي كه دارد و آن همه آثار اجتماعي كه بر او مترتب است به اهميت نماز نمي رسد و در روايات نماز برتر از حج شمرده شده است. امام صادق عليه السلام فرموده اند:

اما انه ليس شي ء أفضل من الحج الا الصلاة. «به درستي كه هيچ عملي بالاتر از حج نيست مگر نماز» [9] .

نتيجه اينكه نماز بهترين وسيله نزديكي بنده به خدا بوده و با اين همه تأكيداتي كه براي نماز شده است بدون ترديد مي توان گفت كه همه اعمال خير آدمي تابع نماز اويند سعي كنيم كه به خوبي از اين بهترين عمل حراست و پاسداري نمائيم.



[ صفحه 149]