در آخر سعي داريم به اين نكته بپردازيم كه چرا دين در ميان جوانان ما كم رنگ شده است؟ چرا جوانان از اينكه در صف هاي نماز جماعت بايستند، احساس شرمندگي مي كنند؟ و...

از عوامل مهم تربيتي ديني نسل جوان مي توان نقش روحانيون را در جامعه بيان نمود، علت اين كه روحانيون را مطرح مي كنم اين است كه روحانيون معظم نظريه پردازان جامعه ي ما هستند و بيش از بقيه از آنها انتظار مي رود كه در توسعه ي تفكر اسلامي بكوشند؛ لذا چند نكته در اين باره ذكر مي گردد:

- جوانان بيش از هر قشر ديگري مراقب وضع زندگي روحانيت محترم هستند. بزرگسالان بنا به طبع و سنشان، حساسيتي به اين كه روحاني چگونه زندگي مي كند ندارند، لكن جوانان به اقتضاي طبعشان آرمانگرا و عدالت خواه هستند، لذا از روحانيت جز تجلي ارزش هاي والاي انقلاب اسلامي انتظار ديگري ندارند. اگر يك روحاني چه در نقش امام جماعت مسجد و چه در نقش يك مسئول مملكتي و چه در نقش هاي ديگر به اظهارات خود در مورد تقوي و عدالت و انصاف و... عامل نباشد، مطمئنا پيوندي بين او و جوانان برقرار نخواهد شد. مي توان گفت درس اخلاق، اصول عقايد و ديگر درس هايي كه يك روحاني محترم ارائه مي كند، به يك مقدمه نياز دارد، آن هم «عمل» است، عمل خود او، تا جوان اين مقدمه را نخواند و نفهمد وارد متن اصلي نمي شود.

- روحانيت معظم براي جذب و جلب جوانان و هم نوايي با ايشان به شناخت ويژگي ها و روحيات و نيازهاي نوجوانان و جوانان نياز دارند. اگر كار اصلي روحاني در ارتباط با جوان تربيت و رشد دادن است جوان نيز روحيه ي مرموز و پرمسأله اي دارد، ضروري است درباره ي روانشناسي نوجوان و جوان و تعليم و تربيت اسلامي نيز اطلاعاتي داشته باشد؛ زيرا بدون آگاهي از علايق و نيازهاي نوجوان و جوان نمي توان با آنها هم دل و همه صحبت شد.

- در ارتباط با جوان از سخت گيري در عبادت بايد پرهيز كرد، بايد با سهولت و آسان گيري در



[ صفحه 415]



مسائل اخلاقي و عبادي با جوان برخورد نمود، حضرت امام (ره) در كتاب آداب الصلوة اشاره به اين دارند كه سالك راه خدا بايد مانند طبيب حاذقي باشد، نبض خود را در ايام سلوك بگيرد و مطابق با وضع حال خود عبادت نمايد. در ايام جواني كه ايام اشتغال به شهوات جواني است، نبايد نيازهاي طبيعي خود را ناديده بگيرد و در سير و سلوك افراط كند، بلكه بايد به طور مشروع شهوات جواني را فرو نشاند كه اين خود به سير و سلوك او كمك مي كند. بنابراين هر قدر روحانيت در رفتار عملي خود، آگاهي از نيازهاي جوان و اعتدال در تربيت ديني موفق تر باشد، در هدايت جوان و همدلي با او موفق تر است.

در حقيقت نداشتن يك تربيت ديني صحيح و در عين حال نداشتن يك الگوي درست باعث بروز اين رفتارها از سوي جوانان شده است. هنگامي كه مسؤولين تربيتي ما سعي نمي كنند كه يك الگوي مناسب با روحيات نوجوان به او بدهند، به نظر شما نوجوانان و جوانان ما به چه كاري روي مي آورند؟

عوامل عدم اعتقاد مذهبي در جوانان را به دو گروه مي توان تقسيم نمود:

1- عوامل دروني

الف- نيازهاي نوجوانان و جوانان

ب- عقايد و باورهاي نوجوانان و جوانان

2- عوامل بيروني

الف- تقابل تمدن هاي اسلامي و غربي

ب- بي هويتي فرهنگي

ج- وجود انحرافات اخلاقي در ميان جوانان

د- وضع موجود آموزش ديني در مراكز آموزش عالي