اين كه برخي بدون توجّه به فلسفه ي نماز، آن را براي رسيدن به نعمت هاي مادّي اين جهان يا آن جهان انجام مي دهند، در اشعار شاعران، متجلّي شده:

سنائي گويد:



با دو قبله، در ره توحيد، نتوان رفت راست

يا رضاي دوست بايد، يا رضاي خويشتن



(تازيانه هاي سلوك / 148)

نظامي گويد:



زر كه ترازوي نياز تو، شد

فاتحه ي پنج نماز تو شد



پاك نگردي، ز ره اين نياز

تا چو نظامي نشوي، پاكباز



(مخزن الاسرار / 39)



[ صفحه 63]



ناصر بخارايي گويد:



چرا نماز كنم، بهر بوستان بهشت؟

دَمي تفرّج ديدار دوست، جنّت ماست



(ديوان / 187)

حافظ در بياني زيبا و نزديك به همين بيت گويد:



فراق و وصل چه باشد؟ رضاي دوست، طلب

كه حيف باشد از او، غير او تمنّايي



(ديوان / 491)

پروين اعتصامي گويد:



معبد آن جا بگشودي كه زر آن جا بود

سجده كردي گه و بيگاه چو يزدانش



(ديوان / 51)