حضرت امام خميني قدس سره مي فرمايد:

پس از آن كه ظاهر و صورت آن ها مطابق قواعد اجتهاديه يا رأي فقها گرديد، به اصلاح سيرت و باطن آن ها كوشد و هر قدر مي تواند جديت كند كه لااقل واجبات را با حضور قلب بياورد و اصلاح نقايص آن ها را نيز با نوافل كند. چنان چه در احاديث شريفه است كه نوافل جبران فرايض را مي كند و سبب قبول آن ها مي شود. [1] .

بنابراين، بايد همين دستوري را كه از رساله ي عمليه مي گيريم و به ظاهر آن عمل مي كنيم، آرام آرام اصلاح كنيم و تا جايي كه مي توانيم با حضور قلب به جا آوريم. دو ركعت نمازي كه مي خوانيم، با توجه بخوانيم، روزه اي كه مي گيريم، تنها امساك از خوردن و آشاميدن نباشد، بلكه روزه ي خاص باشد و تمامي اعضا و جوارح خود را از حرام باز داريم. زبان را از گفتن هر سخن و چشم را از ديدن هر چيزي نهي كنيم.

براي جبران كاستي هاي عبادات نيز بايد به مستحبات روي آورد اصطلاح «نافلة»، شامل همه ي مستحبات مي شود. در روايت آمده است:



[ صفحه 130]



انما جعلت النافلة ليتم بها ما يفسد من الفريضة؛ [2] .

نافله براي اين قرار داده شده است تا به وسيله ي آن، آن چه از واجب تباه شده است، جبران گردد.

اگر نتوانستيم واجب را آن گونه كه بايد، انجام دهيم، نافله و مستحبات به ما كمك مي كنند.

اين روايت شريف در مورد نماز نقل شده است كه امام باقر عليه السلام فرمود:

يرفع للرجل من الصلاة ربعها أو ثمنها أو نصفها أو أكثر بقدر ما سها [3] و لكن الله تعالي يتم ذلك بالنوافل؛ [4] .

گاه از شخص نمازگزار، يك چهارم يا يك هشتم يا نصف آن يا بيش تر از آن به هر اندازه كه دل داده است، بالا مي رود، ولي خداوند آن را با نوافل تمام مي كند.

البته ما از نقصان، نسيان، اختلال حواس و ديگر امور منافي با نماز يا كمال آن، دور نيستيم بلكه همه ي ما به نوعي دچار پراكندگي فكر و آشفتگي ذهن هستيم و خداوند با لطف خود، نوافل را براي



[ صفحه 131]



جبران اين نقيصه قرار داده است. پس حتي الامكان از اين امر غافل نشويم و نوافل را ترك نكنيم.