بيداري شب شمع شبستان خرد كن

از نور جبين فكر شب تار لحد كن



رفته است سكندر زجهان با كف خالي

زين دفتر پوسيده همين فرد سند كن



شاهان جهانرا بنگر در دل اين خاك

از قدرت خود بهر ستمديده مدد كن



واژه ي تهجد (نماز شب) از واژه هايي است كه در آيات و روايات، بسيار مورد عنايت قرار گرفته است. نماز شب به معناي نمازي است كه صلحا بعد از نصف شب از خواب برخاسته و مي خوانند.

نافله ي شب يازده ركعت است به اين بيان كه چهار دو ركعت به نيت نماز شب كه بعد از هر دو ركعت سلام مي دهد و دو ركعت به نيت نماز شفع و يك ركعت به نيت نماز وتر مي خواند.



[ صفحه 24]



در هشت ركعت نماز شب [1] مستحب است كه در دو ركعت اول بعد از حمد شصت مرتبه توحيد بخواند در هر ركعتي سي مرتبه، تا منصرف شود از نماز و نبوده باشد ميان او و خداي عزوجل گناهي.

و يا آنكه در ركعت اول آن بعد از حمد، سوره توحيد و در ركعت دوم قل يا ايها الكافرون بخواند و در شش ركعت ديگر، حمد و هر سوره كه خواهد بخواند و چون فارغ شود از هشت ركعت نماز شب، پس به جا آورد دو ركعت نماز شفع كه مستحب است در ركعت اول بعد از حمد سوره ناس و در ركعت دوم سوره فلق خوانده شود و چون از آن فارغ شد يك ركعت نماز وتر مي خواند كه بعد از حمد قل هو الله احد خوانده شود و يا آنكه مي خواند بعد از حمد قل هو الله احد سه مرتبه و معوذتين (ناس و فلق)، پس دست برمي دارد براي قنوت و دعا مي خواند آنچه بخواهد ولي خوب است موارد زير را رعايت كند:

1- دعا و طلب مغفرت براي چهل مؤمن: (اللهم اغفر لفلان)

2- هفتاد بار استغفار: (استغفر الله ربي و اتوب اليه)

3- هفت بار گفتن: (هذا مقام العائذ بك من النار)

(اين جايگاه كسي است كه از آتش به تو پناه آورده است.)

4- گفتن سيصد مرتبه: (الهي العفو)

در حديث است كه:



[ صفحه 25]



«نمازهاي نافله، به منزله ي هديه است و در هر صورت پذيرفته مي شود.» [2] .

با همه ي تأكيد و تشويقي كه درباره ي انجام نمازهاي مستحبي است، اداي آنها بايد از روي علاقه و عشق باشد و انسان بر خودش آنها را تحميل نكند. سعي كند كه ابتدا، آمادگي روحي و علاقه و كشش قلبي بيابد آنگاه به انجام آنها بپردازد.

امام رضا عليه السلام فرموده است:

«دلها، گاهي اقبال و آمادگي دارند و گاهي نه. عبادات را وقتي كه دلها آماده است انجام دهيد.» [3] .

به همين دليل در نمازهاي مستحبي برخي ارفاق ها و تسهيلاتي وجود دارد كه در نمازهاي واجب نيست. اين آسان گيري براي جذب بيشتر افراد است از جمله اينكه:

1- نماز مستحب را، هم مي توان ايستاده خواند، هم نشسته.

2- در نماز مستحب، مي توان فقط سوره حمد خواند و به ركوع رفت.

اين ساده گيري براي تشويق افراد به اين عبادتهاي سازنده است حتي اگر نماز مستحب را كسي در وقتش نتوانست بخواند قضاي آن را مي تواند انجام دهد كه در اين صورت طبق حديث، خداوند به فرشتگان مباهات كرده و مي فرمايد:



[ صفحه 26]



«به بنده ام بنگريد چيزي را كه بر او واجب نكرده ام قضا مي كند (و در حديث ديگري افزوده شده كه): شما را شاهد مي گيرم كه او را آمرزيدم.» [4] .

در حديثي آمده:

نماز نافله جبران كننده نواقصي است كه در نمازهاي واجب است. [5] .



[ صفحه 27]