اصولاً تشبه به غير مسلمانان، به دليل آثار سوء رواني و اجتماعي آن، از نظر اسلام همواره ممنوع است، چنان كه از امام علي عليه السلام روايت شده:

قل من تشبه بقوم الا أوشك أن يكون منهم. [1] .

كسي كه خود را شبيه مردمي سازد، جز به ندرت، در آستانه ي آن قرار مي گيرد كه از آنان باشد.

اما در خصوص معماري مسجد، از برخي رواياتي كه از كنگره سازي در مساجد نهي كرده اند، چنين بر مي آيد كه دليل اين نهي، همانند شدن مسجد به معابد يهود و نصاراست. از پيامبر خدا روايت شده كه فرمود:

أراكم ستشرفون مساجدكم بعدي كما شرفت اليهود كنائسها، و كما شرفت النصاري بيعها. [2] .

مي بينم شما را كه پس از من، مسجدهايتان را كنگره دار مي سازيد، همان گونه كه يهود، كنيسه هاي خود را و مسيحيان، كليساهايشان را كنگره دار ساختند.

همچنين در روايت ديگري در بيان سيره امام علي عليه السلام آمده كه محراب هاي خاصي را كه شبيه قربانگاه هاي يهود بود، از بين مي برد:

كان يكسر المحاريب اذا رآها في المساجد، و يقول:كأنها مذابح



[ صفحه 14]



اليهود [3] [4] .

بديهي است كه تفاوتي ميان يهود و نصارا با ساير فرق غير مسلمان، در نكوهيده بودن تقليد از معابد آنان نيست.