نمازگزار پس از قرائت حمد و سوره به قرائت قنوت مي پردازد. خواندن قنوت دعايي است از جانب بنده به پيشگاه حضرت باري تعالي كه نمازگزار به انتخاب خود و با شرايط خاص دعا، آن را اجرا مي نمايد.

در قنوت نيز نمازگزار بايد توجه كامل داشته باشد كه در پيشگاه خالقي قرار گرفته است كه او را مي بيند و از آنچه در قلب و ضمير وي



[ صفحه 261]



مي گذرد آگاهي دارد و او دستهايش را براي طلب حاجتي به پيشگاه او بلند نموده است.

مولاي بزرگوار، امام صادق (عليه السلام) در اين زمينه مي فرمايند:

آداب و شرايط دعا را حفظ كن و متوجه باش كه چه مي خواني و چگونه مي خواني و براي چه مي خواني! و عظمت و كبريا و جلال پروردگار متعال را هميشه در نظر داشته باش و با چشم خود بنگر كه او به آنچه در ضمير و باطن توست و به آنچه از حق و باطل در درون توست، آگاه است. و راه نجات و هلاكتت را بدان و در مقام دعا كردن چيزي را از خداوند مخواه كه هلاكت و گرفتاري تو در آن باشد و تو از روي جهالت تصور كني كه خير و صلاح تو در آن است. خداي تعالي فرمايد:

و يدع الانسان بالشر دعائه بالخير و كان الانسان عجولا (اسري 11)

«انسان همواره شر و ضرر خود را خواهان است مانند درخواست كردن خير و صلاح را و انسان هميشه عجله كننده است». [1] .



[ صفحه 262]



زماني كه نمازگزار در حال قنوت و مشغول دعا و راز و نياز به درگاه حضرت احديت مي باشد، آزاد است كه هر چه آرزو مي كند از خداوند متعال درخواست نمايد. اما او بايد توجه نمايد چيزي را از خداوند متعال مسئلت نمايد كه شايستگي آن را داشته باشد. چيزي را از خداوند درخواست ننمايد كه در ظاهر به صلاح او و در باطن به ضرر وي باشد.

به همين منظور است كه براي قنوت دعاي معيني در نظر گرفته نشده است.

اسماعيل بن فضيل گويد از مولاي بزرگوار، امام صادق (عليه السلام) سؤال كردم در خطابه قنوت چه بخوانم؟

امام بزرگوار (عليه السلام) فرمودند:

هر چه خداوند بر زبانت جاري كند، كفايت مي كند من براي قنوت خطابه معيني سراغ ندارم. [2] .

بنابراين هر دعايي كه نمازگزار تمايل داشته باشد مي تواند به عنوان خطابه قنوت خود قرار دهد. اما بهترين خطابه اي كه براي قنوت در رساله هاي آيات عظام بيان گرديده است و داراي مفاهيم بسيار بلندي است، شايسته قنوت مي باشد. بنابراين بهتر است نمازگزار اين خطابه



[ صفحه 263]



معروف را در قنوت نمازش بخواند:

لا اله الا الله الحليم الكريم، لا اله الا الله العلي العظيم، سبحان الله رب السماوات السبع و رب الارضين السبع و ما فيهن و ما بينهن و رب العرش العظيم، و الحمد لله رب العالمين.

«معبودي جز خدايي كه صاحب حلم و كرم است وجود ندارد و معبودي جز خدايي كه بلندمرتبه و بزرگ است وجود ندارد. منزه است پروردگار هفت آسمان و هفت زمين و آنچه كه ما بين آنهاست و پروردگار عرش بزرگ، و حمد و ستايش مخصوص خدايي است كه پروردگار عالميان است».

اين خطابه داراي مفاهيم بسيار عميقي است كه شرح آن در اين مختصر نمي گنجد و مجالي ديگر مي طلبد.