نماز جمعه كه در هر هفته در روز تعطيلي جمعه منعقد مي گردد در برگزاري و برپائي آن شرايط و خصوصيات زير بايد جمع باشد:

1- در هر نقطه اي كه اين نماز برگزار مي شود تا مسافت يك فرسخ



[ صفحه 68]



از هر چهار طرف نقطه برگزاري نماز، بر مردم مسلمان آن حومه واجب است كه در آن اجتماع حضور به هم رسانند و در مراسم عبادتي آن شركت ورزند. (اگر در نقطه اي كه نماز برگزار مي شود از چهار جانب تا شعاع شش كيلومتري مردم آن نقطه گرد هم آيند يقينا جمعيت انبوهي را تشكيل خواهند داد. كه اداره آن جز از طرف حكومت، مقدور نيست و اين يكي از دلائل سياسي و حكومتي بودن نماز را ثابت مي كند.

2- در هر نقطه اي كه نماز تشكيل مي يابد تا شعاع يك فرسخي تشكيل نماز جمعه ديگري حرام و غير شرعي است.

3- نماز جمعه بايد به صورت دسته جمعي و گروهي باشد و به صورت انفرادي و تك برگزاري، صحيح نيست و كمترين جمعيتي كه مي توان با آن نماز برگزار نمود، هفت نفر واجد شرايط است كه با جمعيت كمتر از آن عده برگزاري نماز صورت صحيحي ندارد.

4- ايراد دو خطبه پيش از نماز واجب است و آن دو به جاي دو ركعت نماز ظهر محسوب مي گردد. در آن دو خطبه مسائل جاري كشور و مشكلات مسلمانان و راه حل هاي مشكلات بازگو مي گردد.

5- ضرورت دارد خطبه نماز، با كلمات فصيح و سخنان بليغ، روبروي مردم ايراد شود و خطيب با لباس مناسب و دست بر اسلحه و شمشير، يا عصا ايراد خطبه كند. درود و حمد و ثنا و صلوات و درود بر پيامبر - اكرم (صلي الله عليه وآله وسلم) ناجي امت و خاندان پاك او و در جريان قرار دادن مردم از وظايف خطيب مي باشد.



[ صفحه 69]



6- شايسته است خطيب و امام جمعه فردي مخلص، شجاع، مهذب، صريح اللهجة، فصيح، بليغ و آشنا به اوضاع جهان اسلام و آگاه به مصالح مسلمين باشد و در خطبه ها به مصالح اجتماعي، سياسي، و نيازهاي مادي و معنوي آنان بپردازد و بكوشد توسط خطبه ها به رشد سياسي و معنوي مردم بيفزايد و راههاي مبارزه با استعمار و استعمارگران و دشمنان خارجي را تذكر دهد و از جايگاه نماز خطبه به نفع استقلال و عظمت اسلام و مسلمين بهره گيري نمايد.

اين نماز براي اجتماع و براي بيان گرفتاريها و تشريح حوادث و وقايع روز تشريع گرديده است كه مسلمانان به صورت متحد و متفق در يك صف واحد، در برابر عظمت پروردگار عالم قيام و اعلام حضور و وجود نمايند و حضور در اين اجتماع باشكوه هفتگي آن قدر مورد عنايت و اهميت پروردگار عالم تشريع كننده و حكيم مي باشد كه در روايات مي خوانيم، زندانيها و مجرمين را با مراقبت مامورين و پاسداران زندان، به نماز مي آورند و پس از شنيدن خطبه و انجام مراسم نماز، تحت مراقبت دوباره به محل خود باز مي گردانند.

پس با توجه به اين شرايط و آداب به خوبي در مي يابيم كه برگزاري اين نماز از شئون خاص حكومت حقه اسلامي است و حكومت به خطيب حق مي دهد تا حقايق را كاملا آزاد و به صورت واقعي مجسم سازد و احتياجات روز را منعكس كند بي آنكه كوچكترين تحميل زور وجود داشته باشد قبول مي فرمائيد كه اين شرايط تاكنون بدون تشكيل حكومت اسلامي، مقدور و ميسر نبوده است.



[ صفحه 70]



فقهاي شيعه به اتفاق آراء برگزاري آن را در زمان حضور امام (ع) واجب عيني مي دانند و در عصر غيبت مانند چنين عصري كه ما در آن زندگي مي كنيم واجب تخييري مي شناسند كه با برگزاري و انتخاب آن، نماز ظهر از عهده ي برگزار كننده ساقط است و انجام نماز جمعه، نماز ظهر را از مكلف ساقط ساخته و تنها پس از نماز جمعه، به برگزاري نماز عصر اقدام مي كند.