قرآن از كساني ياد مي كند كه روز واپسين از حسرت، دست به دندان مي گزند كه چرا فلان كس را به دوستي خود برگزيديم. حسرت آن ها براي اين است كه مدتي از زندگي شان را در مسير هدايت به سر برده اند، اهل نماز و ذكر و نيايش بوده اند. اما انتخاب دوستان ناباب و نااهل سبب شده كه به تدريج نسبت به گذشته ي خود بي تفاوت شوند، گذشته ي درخشان خود را از ياد ببرند و تا آخر زندگي از راه هدايت دور بمانند و اين بزرگ ترين حسرت آنان است:

(و يوم يعض الظالم علي يديه يقول يا ليتني اتخذت مع الرسول سبيلاً، يا ويلتي ليتني لم أتخذ فلاناً خليلاً لقد أضلني عن الذكر بعد اذ جاءني و كان الشيطان للانسان خذولاً)

روزي كه ستمكار از حسرت دست به دندان مي گزد و مي گويد: اي كاش! راه رسول خدا را پيش گرفته بودم. و اي كاش! فلاني را دوست خود نمي گرفتم. او پس از آمدن ذكر؛ مرا گمراه ساخت و شيطان همواره انسان را خوار و محروم مي گذارد [1] .



[ صفحه 40]



در سوره اي ديگر به سرنوشت عبرت انگيز كساني مي پردازد كه بندگان نمازگزار را از نماز و نيايش بازداشته؛ آنان را به ترك نماز و عبادت وامي داشتند و سرانجام كارشان به آن جا كشيد كه آنان و همدمانشان به سوي آتش دوزخ رهسپار شدند:

(أرأيت الذي ينهي - عبدا اذاً صلي - أرايت ان كان علي الهدي - أو امر بالتقوي -... كلا لئن لم ينته لنسفعاً بالناصية -... فليدع ناديه، سندع الزبانية)

آيا آن كس را ديدي كه چون بنده اي نماز مي گزارد او را از نماز باز مي دارد؟ شايد او در طريق هدايت بود يا به پارسايي دعوت مي كرد. اگر از كارش دست برندارد موي جلو سرش را گرفته و (به سوي دوزخ) مي كشيم. آن گاه بايد همدمانش را بخواند. ما هم مأموران عذاب را خواهيم خواند [2] .

آيا كساني كه ريشه هاي وجود خويش را با هستي بريده اند و به نماز و اظهار نياز به درگاه خداوند اعتقادي ندارند. آيا حرف ها، كارها، اشاره ها، كنايه ها، نيشخندها، پوزخندها و لبخندهاي تمسخرآميز آنان روح ما را نسبت به نماز تيره و كدر نخواهد ساخت. آيا دوستي با چنين كساني شعله ي فروزاني را كه ما همواره با شنيدن نداي آسماني اذان در دل احساس كرده ايم رو به خاموشي نخواهد برد.

دوستي با چنين دزدان عقيده و ايمان نه تنها شيريني گفت وگو با خداوند را كم رنگ خواهد كرد، بلكه گاه چنان بي رنگ شده كه ديگر عبادت و نماز



[ صفحه 41]



چنگي به دل نخواهد زد.

قرآن از ما مي خواهد كساني را به دوستي بگيريم كه معاونان و دستياران ما بر نيكي ها، خوبي ها و پارسايي ها باشند نه آنان كه راه گناه و سركشي ها را بر ما هموار مي سازند [3] .

چرا كه هم نفس شدن با خوبان، روح خسته ي ما را به آسمان زيبايي ها پرواز خواهد داد و لذت مناجات و عبادت را در كام ما خواهد چكاند.



[ صفحه 42]