به طور كلي انسان ها نسبت به محيط اطراف خود مسئول اند و بايد حقوقي را در قبال همزيستي با محيط و موجودات اطراف خود، ادا نمايند از جمله، حقوق پدر و مادر به گردن فرزند، حقوق اولاد به گردن پدر و مادر، حقوق برادر به گردن برادر، حقوق همسر به گردن همسر، حقوق همسايه بر گردن همسايه، حقوق چشم و گوش، حقوق دست و پا و زبان نسبت به انسان، حقوق حيوانات بر صاحبانشان، حقوق آب و زمين نسبت به زارع و كشاورز است.

همچنين هر عبادتي بر گردن مومن، حقوقي دارد كه خواه ناخواه بايد آن ها را ادا كند. از جمله ي عبادت ها نماز است كه بايد حقوق آن ادا شود.

رواياتي از معصومين عليهماالسلام درباره ي حقوق نماز به گردن مؤمن نقل شده است كه در اين جا به ذكر چند نمونه از آن مي پردازيم.



[ صفحه 53]



1- امام زين العابدين عليه السلام درباره ي حقوق نماز بر انسان در رساله ي حقوق، چنين مي فرمايد:

«بدان كه براي نماز حقوقي به گردن انسان است كه بايد آن را ادا كند. نماز به منزله ي ميهمان عزيزي است كه بر خداوند وارد مي شود و تو، به واسطه ي آن، در برابر خالق خود ايستاده اي».

نمازگزار بايد بداند كه در برابر خداي بزرگ و بي نياز، ناچيز بوده و نيازمندي خود را احساس كرده و از او بخواهد كه او را در برابر گناهاني كه انجام داده است از آتش جهنم رهايي بخشد، همان گناهاني كه ممكن است دنيا و آخرت انسان را نابود سازد. [1] .

امام صادق عليه السلام در اين باره فرمود: «نماز و اطاعت خداي بزرگ خدمت گزاري او در زمين است و هيچ چيزي مانند نماز خدمت گزاري خداوند نيست». [2] .

نيز فرمود: «نزديك ترين حالت بنده به خداي بزرگ وقتي است كه انسان در حال سجده باشد». [3] .

همچنين فرمود: «هر گاه مشغول نماز مي شوي، قلبت را متوجه خداوند عالم گردان، زيرا هيچ بنده اي نيست كه در حال نماز و دعا قلبا متوجه خداوند شود، مگر آنكه او دل هاي مؤمنان را به سوي خود متوجه مي سازد و او را داخل بهشت مي نمايد و از آتش جهنم نجات مي دهد». [4] .



[ صفحه 54]





نماز آور به جا داني كه آن چيست

خدا را از اين عمل محبوب تر نيست



ندا از هاتف رحمت برآيد

گناهان را نماز از دل زدايد



خدا را جستجو كن كاين اميد است

رها كن نفس دون را كاين پليد است





[ صفحه 56]