نماز و نيايش، بدان جهت كه ياد خدا و سرشار از عشق به اوست، راهي است براي پرورش ارزش هاي معنوي و وسيله اي است براي شكوفايي ارجمندي ها و برتريهاي اخلاقي و ادب انساني و اوج گرفتن به سوي قله هاي كمال؛ چرا كه نماز انديشه ي انسان را گسترش مي بخشد و او را از دنياي تنگ و محدود مادي و خاكي به حقيقت جهان اوج مي بخشد، و او را با كران تا كران هستي هم صدا و هم آوا و هماهنگ مي سازد و با فرشتگان همراز مي كند و به جهان آفرين نزديك مي سازد و چراغ عشق او را در جان انسان برمي افروزد.

انسان به وسيله ي نماز و نيايش، مي تواند خود را در برابر خدا بنگرد و بدون هيچ واسطه اي با او سخن گويد، خواسته هايش را از بارگاه او بخواهد و از او ياري بجويد و در فراز و نشيب ها به او پناه برد، و زماني كه دادرس و دادگري نيافت، دردهاي دل و شكوه هاي خود را از خودكامگان به پيشگاه او برد، و از او دادخواهي و دادرسي بخواهد.

روشن است كه تلاش و كوشش در تمرين و تكرار اين ارتباط عاشقانه و خالصانه با سرچشمه ي نيكي ها و زيبايي ها و دادگريها و ارزش هاي والاي معنوي و اخلاقي در شبانه روز، مي تواند نمازگزار را



[ صفحه 167]



از موانع رشد و قرب و اوج پيراسته، و به رنگ و رايحه اي زيبا و دل انگيز و خداپسندانه آراسته، و ارزش هاي اخلاقي و انساني را در بوستان وجود او شكوفا و پرطراوت سازد.

در منطق روايات از نماز به عنوان وسيله ي تقرب به خدا و نردبان اوج به بارگاه او و برنامه اي مهر انگيز و عشق آفرين تعبير شده است.

امام علي در اين مورد فرمود:

«الصلاة قربان كل تقي، و الحج جهاد كل ضعيف...» [1] .

نماز و ياد خدا، وسيله ي نزديكي جستن هر پرواپيشه اي به بارگاه خداست...

و از امام صادق آورده اند كه فرمود:

«...و في الركوع أدب، و في السجود قرب...،» [2] .

در ركوع نماز ادب بنده ي يكتاپرست در برابر خدا جلوه گر مي شود، و در سجده هاي آن، راهي است براي نزديك شدن به خدا و قرب معنوي به او...