از روايات رسيده چنين دريافت مي شود كه نماز و نيايش واقعي، وسيله پالايش جسم و جان و پاك منشي انسان از گناه و نافرماني خداست.

در سايه ي نماز و نيايش، لغزش هاي انسان پاك مي گردد؛ درست همانند كسي كه آلودگي و گرد و غبار را به وسيله ي آب جاري و زلال شستشو مي كند.



[ صفحه 148]



پيامبر در اين مورد تعبير بسيار زيبايي دارد، كه آن را امام عسكري اين گونه آورده است:

«من صلي الخمس كفر الله عنه من الذنوب ما بين كل صلاتين و كان كمن علي بابه نهر جار يغتسل فيه خمس مرات لا تبقي عليه من الذنوب شيئا الا الموبقات التي هي جحد لنبوة و لامامة او ظلم اخوانه المؤمنين؛» [1] .

كسي كه در شبانه روز نمازهاي پنجگانه را - آن گونه كه بايسته است - به جا آورد، خداوند لغزش ها و گناهاني را كه ممكن است در ميان فاصله ي نمازها، ناخواسته از او سر زند - اگر از حقوق مردم نباشد - از كارنامه اش مي زدايد.

وصف او، بسان كسي است كه بر در خانه اش آب زلال و با صفايي روان باشد، و او در شبانه روز، پنج بار در آن نهر، خود را شستشو دهد، كه در آن صورت چيزي از آثار گناه و لغزش در او نمي ماند، مگر آنكه رسالت و يا امانت بنده ي برگزيده اي را، با لجبازي نپذيرد و يا بر همدينان و همنوعان خويش ستم روا دارد و حقوق مردم را پايمال سازد.

و نيز امام عسكري در نامه اي به مردم قم در اين مورد چنين نوشت:

«أوصيكم بتقو الله،

والورع في دينكم،

والاجتهاد في سبيله،

و صدق الحديث،



[ صفحه 149]



وأداء الأمانة،

و طول السجود،

و حسن الجوار،

و صلة الرحم،

و حسن الخلق، فبهذا جاء محمد صلي الله عليه و آله...» [2] .

شما را به پروا و حساب بردن از خدا، به منش پرهيزگارانه در دين او، به تلاش خستگي ناپذير در راه حق، به آراستگي به ويژگي راستي و راستگويي، به امانتداري و اداي امانت ها، به سجده هاي شايسته و خالصانه، به رعايت حقوق همسايه و حرمت همسايگي، به صله ي رحم و پيوند عاطفي و انساني با بستگان، و به منش و اخلاق نيكو سفارش مي كنم؛ چرا كه پيامبر به خاطر بيان و گسترش اين انديشه و منش زيبا و انسان پرور برانگيخته شد و به عنوان پيام رسان خدا به سوي مردم آمد.



[ صفحه 151]