قرآن نشان مي دهد كه در نظام پيچيده و پرغوغاي آفرينش - جز



[ صفحه 81]



برخي از انسان هاي ناسپاس و سركش - همه ي پديده هاي بي شمار اين جهان پهناور، از ناچيزترين ذرات تا عظيم ترين كهكشانها، ارادت و اخلاص خود را با نوعي خضوع و سجده در پيشگاه آفريدگار و تدبيرگر هستي اعلام و اظهار مي دارند، و اين تنها پاره اي از انسانهاي مغرور و فراموشكارند كه دستخوش ناسپاسي مي شوند و با بهره وري نادرست از موهبت بزرگ اختيار و آزادي، به ستم در حق خود و همنوع و ناسپاسي در برابر ارزاني دارنده ي حيات و نعمت هاي آن روي مي آورند.

قرآن در بيان اين حقيقت ظريف مي فرمايد:

«الم تر ان الله يسجد له من في السماوات و من في الارض و الشمس و القمر و النجوم و الجبال و الشجر و الدواب و كثير من الناس و كثير حق عليه العذاب و من يهن الله فما له من مكرم ان الله يفعل ما يشاء -» [1] .

آيا نديدي كه خداست كه هر كس در آسمانها و هر كس در زمين است، و خورشيد و ماه، و ستارگان و كوه ها، و درختان و جنبندگان و بسياري از مردم، براي او سجده مي كنند؟ و بسياري از مردم نيز كساني هستند كه به كيفر نافرماني خدا، عذاب بر آنان لازم شده است؛ و هر كس را خدا به كيفر عملكرد ناشايسته اش خوار سازد، هيچ گرامي دارنده اي براي او نخواهد بود...

از اين آيه، به روشني دريافت مي گردد كه همه ي پديده ها - از ناچيزترين ذرات تا عظيم ترين كهكشانها - از راه سجده و نماز، ادب و ارادت خود را به پديدآورنده ي هستي اعلام و اظهار مي دارند و به



[ صفحه 82]



رابطه ي دوستانه با خدا بها مي دهند، و تنها برخي از انسان ها هستند كه با انتخاب كجراهه و بر اثر غرور و غفلت و مستي و پستي، به ناسپاسي مي گرايند و پديدآورنده ي توانا و مهر گستر و مهربان را نمي پرستند و حقوق و حرمت ديگران را پاس نمي دارند، كه واي بر آنان.