قرآن به گونه اي به نماز و نيايش بها مي دهد كه محرومان خداجو و نمازگزاران فاقد زر و زور را، بهتر و برتر از زرداران و زورمداران اعلام مي دارد.

درست به همين جهت است كه وقتي برتري جويان انحصارگر و خودكامه ي قريش به پيامبر پيشنهاد مي كنند كه خداجويان پابرهنه و فاقد زر و زور را از گرد خود براند و آنان را از شركت در نشست هاي علمي و مذهبي خود باز دارد تا زورمداران و انحصارگران عرب، بر گرد او و آيين او گرد آيند، خدا به پيامبرش هشدار مي دهد كه چنين نخواهد شد! و او هرگز نبايد به پيشنهاد برتري طلبانه استبدادگران و خودكامگان بها دهد، نبايد به امتياز خواهي و ويژه خواري آنان پاسخ مثبت دهد، چرا كه محرومان خداجو و پابرهنگان نمازگزار و جوياي عدالت و آزادي و مبارزان راه برابري و حقوق بشر، صدها مرتبه از برتري جويان خودكامه و انحصارگر بهتر و برترند. آن گاه اين آيه بر جان پاك پيامبر آزادي و برابري فرود مي آيد كه:

«و اصبر نفسك مع الذين يدعون ربهم بالغداة و العشي يريدون وجهه و لا تعد عيناك عنهم تريد زينة الحياة الدنيا و لا تطع من اغفلنا قلبه عن ذكرنا و اتبع هواه و كان أمره فرطا - و قل الحق من ربكم فمن شاء فليؤمن و من شاء فليكفر انا أعتدنا للظالمين نارا أحاط بهم سرادقها و ان يستغيثوا يغاثوا بماء كالمهل يشوي الوجوه بئس الشراب و ساءت مرتفقا -

ان الذين آمنوا و عملو الصالحات انا لا نضيع أجر من أحسن عملا -

أولئك لهم جنات عدن تجري من تحتهم الأنهار يحلون فيها من أساور



[ صفحه 60]



من ذهب و يلبسون ثيابا خضرا من سندس و استبرق متكئين فيها علي الأرائك نعم الثواب و حسنت مرتفقا -» [1] .

و خود را [اي پيامبر! در راه زندگي] با كساني شكيبا بدار كه بام و شام پروردگارشان را مي خوانند [و] خشنودي او را مي جويند. و مباد در حالي كه زيور زندگي اين جهان را مي خواهي ديدگانت از آنان [به سوي خداوندان زر و زور باد آورده] برگردد. و از كسي فرمان مبر، كه قلب وي را از ياد خود غافل ساخته ايم و از هوس خود پيروي نموده و كارش زياده روي است. و بگو: سخن راست از پروردگار شماست. پس هر كس مي خواهد ايمان آورد و هر كس مي خواهد كفر ورزد. ما براي ستمكاران آتشي آماده ساخته ايم كه سراپرده اش آنان را فرا مي گيرد؛ و اگر فريادرسي بجويند، با آبي چون مس گداخته كه چهره ها را بريان مي كند ياري مي گردند. [راستي چه] بد نوشابه اي و چه بد جايگاهي!

و آن كساني كه ايمان آورده و كارهاي شايسته انجام داده اند [بدانند كه] ما پاداش كسي را كه كاري شايسته انجام دهد، تباه نخواهيم ساخت.

آنانند كه بوستان هايي جاويد، كه از زير [كاخ هاي] آنان جويبارها روان است، ويژه ي آنان است. در آنجا با دستبندهاي زرين آراسته مي گردند و جامه هايي سبزرنگ [و زيبا] از پرنيان نازك و حرير ستبر مي پوشند. در آنجا بر تخت ها تكيه مي زنند. راستي چه خوش پاداشي است و چه نيكو تكيه گاهي!