قرآن در آيه ي ديگري راه پاكسازي و اصلاح درون را از راه توبه و بازگشت به سوي خدا و جبران لغزش ها و نماز و نيايش ممكن



[ صفحه 56]



مي شمارد.

قرآن نخست انسان را به پشيماني از گناه و بيداد برمي انگيزد، آن گاه با داروي شفابخش ارتباط با سرچشمه ي جمال و كمال و نماز و نيايش، بيماري فكري و اخلاقي و رفتاري او را درمان مي كند، سپس توجه مي دهد كه راز برادري و برابري و همدلي و همراهي با ديگران نيز از همين راه ممكن است.

در اين مورد از جمله مي فرمايد:

«فان تابوا و اقاموا الصلوة و آتو الزكاة فاخوانكم في الدين...-» [1] .

پس اگر حق ناپذيران از ستم و گناه توبه كنند و نماز و فرهنگ و منش آن را بر پا دارند و زكات و حقوق مالي خود را بپردازند، در اين صورت برادر ديني شما خواهند شد.

با اين بيان قرآن به روشني و زيبايي روشنگري مي كند كه يكي از شرايط اساسي دگردوستي و مردمخواهي و برادري و برابري در دين خدا، نماز و نيايش زنده و با روح و پرداخت خالصانه ي زكات و حقوق مالي به محرومان يا رعايت مقررات خدا و حقوق و حرمت مردم است.