نيمرخ خصوصيات دوره ي نوجواني از نظر علايق اوايل نوجواني
خصوصيات
الگوي تقليد او ديگر والدين نيستند براي اين كار از همسالان، قهرمانان فيلم و برنامه هاي تلويزيون استفاده مي كند.
علاقه ها
توجه به شرح حال ها زندگي چهره هاي مشهور جهان و هنرمندان و نويسندگان بزرگ دنيا.
خصوصيات
توجه به خود و شخصيت خويش، توجه به احساسات شخصي ديگران، دنبال كردن ارزش ها، توجه تدريجي به اوضاع جهان
علاقه ها
براي ايجاد ارتباط بين وقايع روز و مطالعه احتياج به كمك دارد. بايد اقدامات مناسب براي بحث درباره ي كتاب و مسايلي كه ذهن كودك را مشغول مي كند به وجود آوريد.
خصوصيات
توجه به چگونگي بلوغ بدن و تحولات زيستي آن، توجه به جنس مخالف
علاقه ها
توجه به كتاب هاي مربوط به مسايل جنسي ـ تفاوت سليقه ي بسيار در مطالعات مربوط به دو جنس
خصوصيات
فعاليت بدني شديد در پسرها اما دخترها معمولاً گوشه گيري مي كنند.
علاقه ها
احتياج به كتاب هايي كه در جهت پاسخگويي به نيازهاي آنها مفيد است.
خصوصيات
تجسس براي يافتن فلسفه ي «صحيح» زندگي ـ توجه به مسايل انساني در اجتماع و جهان هستي.
علاقه ها
توجه به داستان هاي واقعي و فلسفي در اواخر اين دوره ممكن است به مطالعه ي كتاب هاي ساده فلسفي بپردازند. به خواندن روزنامه علاقه مند مي شوند. به شناختن زندگي ديگران علاقه مند مي شوند.
خصوصيات
ديد انتقادي شديد به خصوص نسبت به بزرگترها و نوع زندگي آنها، بازخواني و نقد ارزش ها.
علاقه ها
توجه به راهنمايي در شناخت خانوادگي و همبستگي هاي خانوادگي دارد.
خصوصيات
قهرمان جويي، گرايش به كمال گرايي و الگوبرداري از قهرمان هاي ورزشي و سينمايي و...
علاقه ها
دخترها بيشتر به دنبال صفات عاليه مي گردند و به افسانه هاي فلسفي و شرح حال افراد فداكار توجه مي كنند، پسران از داستان هاي علمي در زمينه ي اكتشافات و اختراعات و قهرماني هاي واقعي لذت مي برند.
[ صفحه 176]
خصوصيات
رفته رفته به آينده توجه مي كنند و به حرفه ها و مشاغل علاقمند مي شوند.
علاقه ها
احتياج به كتاب هايي دارند كه آنها را در تحقق بخشيدن به استعدادهايشان كمك كند كنفرانس هاي مختلف در مورد مشاغل و حِرف بسيار مفيد است.
خصوصيات
اينكه بچه خوانده شود متنفر است و از بودن با بزرگسالان لذت مي برد.
علاقه ها
ترتيب دادن گفت وگوهاي مختلف براي بحث و اظهار عقايد و آراي خود، جلسات شعرخواني و انتقاد كتاب.
خصوصيات
علاقه به مطالب علمي، ميل به تحقيق و آزمايش.
علاقه ها
مطالعه ي انواع كتاب هاي علمي ساده كه چگونگي ساختن وسايل و انجام آزمايش هاي علمي را نشان مي دهند.
خصوصيات
تنوع بسيار در استعدادها و علاقه ها تفاوت سليقه ي دخترها و پسرها آشكار مي شود بيشتر بازي ها بستگي به جنسيت دارد.
علاقه ها
كتاب هاي فراوان و متنوع مورد نياز است تا جوابگوي درخواست هاي زياد باشد. معلمين بايد متوجه فرق سليقه ها در دختران و پسران شوند.
خصوصيات
هماهنگي عضلاني و موفقيت در بازي ها و ورزش هاي گروهي.
علاقه ها
توجه به كتاب هاي ورزشي و بازي ها.
خصوصيات
توجه بيشتر به ديگران، علاقه ي عميق تر به گذشته، ماجراجويي و تدبير آينده.
علاقه ها
از سرزمين هاي ناشناخته و داستان هاي پرماجرا و سريع بيشتر لذت مي برد.
خصوصيات
دنبال اطلاعات خاص براي جواب به سؤالات معوقه و پي گيري مطالبات گذشته.
علاقه ها
براي به دست آوردن اطلاعات لازم احتياج به راهنمايي دارد. در استفاده از كتابخانه و وسايل آن احتياج به كمك دارد.
خصوصيات
از طنز و شوخي لذت مي برد و ماجراهاي تخيلي را درك مي كند.
علاقه ها
معلم بايد كتاب هاي سرگرم كننده و تفريحي را در اختيار نوجوان بگذارد.
خصوصيات
به كتاب هاي بزرگتر از سنش تمايل نشان مي دهد.
علاقه ها
معلم بايد كتاب هاي مشكل تر را در كلاس بخواند.
خصوصيات
قبل از بلوغ، دختران دو سال زودتر از پسران بالغ مي شوند و توجه خاصي به تغييرات بدني، درك و قبول تمايزهاي جنسي بين پسر و دختر پيدا مي شود.
علاقه ها
كتاب هاي مفيد و متنوع مي تواند بسياري از مشكلات را در اين زمينه حل كند.
[ صفحه 177]
خصوصيات
توجه خاص به فعاليت هاي شخصي.
سرگرمي هاي خصوصي، رازداري و درون گرايي.
علاقه ها
در اين سن بيشتر از هر وقت ديگر نوجوان مطالعه مي كنند بيشتر امكان دارد يك جانبه مطالعه كنند مثلاً تنها به خواندن كتاب هاي افسانه اي يا داستان هايي پرماجرا رغبت نشان دهند.
خصوصيات
توجه بيشتر به تاريخ و درك زمان و مكان و توجه به جنبه هاي مختلف يك موضوع از نظر پديده هاي هستي و جهان خلقت.
علاقه ها
ادبيات امكان مي دهد عقايد مختلف درباره ي يك موضوع را بررسي كند. در پذيرفتن نظرات بايد راهنمايي شود و ياد بگيرد كه از تقلب دوري كند.
خصوصيات
درك بهتر واقعيت به او امكان توجه به دنياي خيالي را مي دهد. روياپردازي و تخيل بالنده.
علاقه ها
شايد احتياج داشته باشد كه به خواندن داستان هاي تخيلي تشويق شود.
خصوصيات
روابط خانوادگي تغيير مي كند. سخت به خواهران و برادران معترض است در اواخر اين دوره به مخالفت با والدين بر مي خيزد توجه بسيار به همسالان و علاقه و تعلق به گروه.
علاقه ها
در گروه هاي سالم و در كلاس هاي فعال بحث روي كتاب به جايگزين شدن فرد در گروه مي تواند بسيار كمك كند.
در هر گونه برنامه ريزي براي نوجوانان بايد پايه ها و مباني عمومي زير را مورد توجه قرار داد:
1ـ پايه رواني يا روان شناختي؛ يعني چگونه مي توان محيط را براي تربيت سالم و راهنمايي نوجوان آماده ساخت يا از آن بهره گرفت.
2ـ پايه تربيتي يا آموزشي؛ ويژگي هاي عملي آموزش و پرورش و عوامل مؤثر در آن و هدف هايي كه آموزش و پرورش دوران نوجواني براي تحقق آن مي كوشد.
3ـ پايه اجتماعي يا جامعه شناختي؛ ارزش هاي مثبت و سودمند حاكم بر جامعه و تشويق نوجوانان به احترام و كاربرد اين ارزش ها.
4ـ پايه اقتصادي؛ مجموعه ي نظام اقتصادي جامعه بر آنها پايدار است و هدف هايي كه مي خواهيم در زندگي و نظام اقتصادي ما تحقق يابند.
5ـ پايه سياسي؛ اصولي كه فلسفه ي سياسي و هدف ها و انتظارها و تحولات سياسي جامعه بر آنها استوار است.
[ صفحه 178]
نيازهاي نوجوان را مي توان به چهار گروه تقسيم كرد:
1ـ نيازهاي مشترك با ساير مردم؛ يعني نيازهايي كه همگاني هستند و غير نوجوانان نيز دارند.
2ـ نيازهاي سازگاري اختصاصي؛ نوجواني چنانكه قبلاً گفته شد؛ دوران تغييرات بدني (فيزيولوژيك) رواني (يسيكولوژيك) است و همين وضع نيازهاي خاصي را در نوجوان به وجود مي آورد كه مهمترين آنها عبارتند از:
الف) نياز به سازگاري با تغييرات بدني و كمك به او تا خود را همان گونه كه «هست» تصوير كند.
ب) تمايل به جنس مخالف (ناهم جنس) و هدايت اصولي و مشروع اين نياز.
ج) آزادي از وابستگي ها و قيدهاي كودكانه جهت زمينه سازي استقلال و خودكفايي در او.
3ـ نياز به كمك و راهنمايي بزرگسالان در حل مسايل شخصي نوجوان، او با اينكه مي خواهد مستقل باشد و خود را از سلطه بزرگسالان به ويژه والدين خود آزاد كند و بر خودش متكي باشد ولي به علت كم تجربگي همواره نيازمند است كه در حل بعضي از مشكلات و مسايل شخصي و موقعيت در سازگاري با محيط از سوي والدين، معلمان و اشخاص مورد اعتمادش راهنمايي شود و اين راهنمايي بايد از روي احتياز و آگاهي كامل و با محبت و احترام به شخصيت نوجوان انجام گيرد.
[ صفحه 182]