مسجد سنگي (داش مسجد) از آثار مهم و تاريخي آذربايجان به شمار مي آيد. تمامي مسجد با دقت و ظرافت از سنگ تراش داده شده و كنده كاري ها و كتيبه هايي دارد كه تاريخ تعمير را مي رساند. اين مسجد بارها مورد مرمّت و تعمير قرار گرفته است. يكي از ستون هايش بر اثر زلزله يا عوامل ديگر شكست پيدا كرده بوده كه مجدداً بنا گرديده است. اخيراً براي جلوگيري از رطوبتي كه در پاي ديوارهاي ساختمان مسجد بوده و بنا را مورد تهديد قرار مي داد در اطراف ديوارها اقدام به كانال كشي نموده تا از پيشرفت رطوبت جلوگيري شود.

بر در و ديوار سنگي اين مسجد دو تاريخ مشاهده مي شود يكي سال 1016 هجري قمري دوران شاه عباس صفوي و ديگري سال 1282 هجري قمري دوران ناصرالدين شاه قاجار كه به زبان هاي فارسي و عربي نوشته شده است.

كتيبه اي كه در سنگ هاي وسط دو پنجره قرار داده شده بيان گر تاريخ تعمير مسجد است و در روي آن عبارت عربي (سنه الف و ستة عشراً 1016) نوشته شده است. محراب مسجد سنگي يك پارچه تراشيده شده و داراي كنده كاري هاي بسيار جالب و زيبا است.

ساختمان مسجد در دو مرحله بنا شده يكي قسمت اصلي ساختمان كه از سنگ بنا شده در مرحله دوم، شبستان مسجد با آجر بر روي سنگ هاي قسمت اول ساختمان بنا شده و داخل مسجد نيز از دو قسمت تشكيل شده كه قسمت وسيع و مهم آن محل اجتماع مردم



[ صفحه 64]



است و قسمت دوم كوچك تر از خود مسجد است و داراي محراب بسيار زيبايي است كه اطراف آن كنده كاري هاي جالبي شده است.

به گفته راهنماي مسجد و اهالي، قسمت دوم مسجد احتمالاً محل اجتماع صوفيان و عارفان بوده و به «صوفي لر يري» معروف است يعني محل اجتماع صوفي ها.

در حال حاضر دسته هاي عزاداري در اين قسمت مسجد تعويض لباس كرده سياه پوش مي شوند و در قسمت اول مسجد كه محل اجتماع عموم است عزاداري مي نمايند.

در قسمت جنوب غربي مسجد، مقبره اي است كه به اعتقاد اهالي، قبر باني يا معمار مسجد مي باشد [1] .