هنگامي كه ذكر ركوع تمام شد سر برمي دارد و صاف مي ايستد آنگاه به سجده مي رود يعني پيشاني، دو كف دست،



[ صفحه 53]



سر زانوها و سر دو انگشت بزرگ پا (كه مجموعا هفت عضو مي شود) بر زمين پاك و مباح مي گذارد هنگامي كه بدن آرام گرفت يك مرتبه يا بيشتر بگويد.

سبحان ربي الاعلي و بحمده (منزه و پاك است پروردگار من كه برتر است و اكنون به ستايش او مشغولم)

نمازگزار به اين جمله ها در حالت سجود كه نمودار كاملتري از خضوع و فروتني است بار ديگر آهنگ توحيد و يكتاپرستي در



[ صفحه 54]



گوش جان زمزمه مي كند و مي گويد: ديگران در برابر غير خدا، در برابر صاحبان ثروت و قدرت به خاك مي افتند، من كه يك مسلمانم تنها در برابر خدا، خدائي كه برتر از همه است به خاك مي افتم و هرگز در برابر هيچ كس و هيچ چيز جز او به سجده نخواهم افتاد. اسلام آنچنان انسان را ارج مي دهد كه از سجده در برابر موجود فناپذير و نيازمند و محدود باز مي دارد و فقط سجده را در برابر وجود بي نهايت خداوند بي نياز و توانا لازم مي داند و براي غير خدا روا نمي دارد.

چيزي كه پيشاني بر آن مي نهد بايد از اجزاء زمين يا چيزي كه از زمين مي رويد باشد (به استثناي ميوه جات و گياهان خوردني و پوشيدني) براي سجده از همه چيز بهتر خاك است. [1] .



[ صفحه 55]



هنگامي كه سجده اول تمام شد بايد سر بردارد و بنشيند و دوباره به همان ترتيب سجده ديگر به جا آورد پس از آنكه سجده دوم تمام شد (ركعت اول نماز پايان مي يابد) سر بردارد و صاف بايستد و ركعت دوم را مانند ركعت اول به جا آورد (با اين فرق كه در آغاز ركعت اول تكبيرة الاحرام گفته مي شد ولي ساير ركعات را بايد با سوره حمد حمد آغاز كرد).

انسان با شنيدن يا خواندن آيه سجده هريك از چهار سوره والنجم 53، العقل 96، السجده 32، و فصلت 41 بايد فورا سجده كند. با شنيدن آيات مزبور از نوار ضبط يا صفحه گرام و امثال آن سجده واجب نخواهد شد.



[ صفحه 56]