به هيچ وجه نماز را ترك نكنيم، بلكه همواره عزم و همت خود را متوجه ترك گناه كنيم و در هنگام نماز به خلوص و حضور قلب بيشتر توجه كنيم و از آن جا كه گناه و نماز رابطه ي متقابل دارند، به موازات ترك گناه به كسب حضور قلب و خالي كردن قلب از اغيار بپردازيم و اين مطلب كه «نماز با توجه، با گناه منافات دارد» را به قلب تفهيم كنيم و با خود تكرار كنيم كه قلب پر گناه، آشيانه ي حق تعالي قرار نمي گيرد.

مثلا هنگام گفتن ذكر «اياك نعبد» با خود بگوييم كه پرستش خدا با پرستش شهوت تضاد دارد، البته اين القائات بايد در بيرون از نماز باشد تا در نماز به اوج خود برسد؛ مثلا اگر ذكر «اياك نعبد» را با توجه و حضور



[ صفحه 61]



قلب، قبل از نماز بر قلب تفهيم كنيم، در اين صورت در نماز، تحصيل حضور قلب آسان تر خواهد شد.



چون دل، سراي توست نه بيگانه

در راه دل نشسته و دربانم



حاشا كه جز تو، ره به دلم يابد

جانم فدايت، اي همه جانانم