ريشه ي گناه عبارت است از جهل، هواي نفساني (منفعت) و ترس. براي از ميان رفتن گناه از صفحه ي زندگي ما، بايد در مرحله ي اول، گناه را بشناسيم و بدانيم چه چيزهايي گناه و موجب فساد و آلودگي روح آدمي و اجتماع بشري است و در مرحله دوم به نقش مخرب گناهان در زندگي خود و بشر توجه كنيم و آثار منفي آنها را با دقت درك كنيم.

براي شناسايي گناهان بايد به كتاب هايي كه در اين زمينه نوشته شده رجوع كرد، اگر چه ما در شناسايي گناهان مشكل نداريم و با اندك تأمل، به زشت بودن آن پي خواهيم برد، اما براي شناسايي بهتر بايد به آيات، روايات و كتاب هايي همانند گناهان كبيره، نوشته آية الله دستغيب رجوع كرد.

ما نيز براي نمونه برخي از گناهان را ذكر مي كنيم: چشم چراني، زنا، لواط، استمنا، دزدي، رشوه گيري و رشوه دادن، رباخواري و ربا دادن،



[ صفحه 59]



شراب، غيبت، تهمت، دروغ، عيب جويي، سخن چيني، بدزباني، ناسپاسي، خود بزرگ بيني، تندخويي و....

براي پي بردن به آثار منفي گناهان همين بس كه بدانيم خوش بختي در زندگي از ما سلب مي شود؛ گرفتار بودن به هر يك از آلودگي ها و گناهان، لذت خوب زندگي كردن و استفاده ي بهينه از آن را به سرقت مي برد.

اين بخش را با يك پرسش به پايان مي بريم: انساني كه در مقابل شهوت خود اراده اي ندارد و در اختيار شهوت است، از همين شهوتش به نحو احسن در جهت بهتر زندگي كردن استفاده مي كند يا كسي كه حاكم بر شهوت خود و مسلط بر آن است؟

چه بسا به علت گرفتاري و بيماري روحي، همين شهوت، ما را به سويي كشانده كه هيچ وقت آرزوي آن را نكرده بوديم.

و در مرحله ي سوم، بايد دانست كه گناه شناسي تنها كافي نيست، بلكه بايد كمر همت به ترك گناهان بست و موانع را از سر راه برداشت، زيرا تا از شهوت پرستي، مقام پرستي، پول پرستي و... آزاد نشويم، گناهان از زندگي ما رخت بر نمي بندند و تا وقتي هم گناهان با ما باشند، قلبمان هنگام عبادت حاضر نخواهد شد.



موانع تا نگرداني ز خود دور

درون خانه ي دل نايدت نور



تو تا خود را به كلي در نبازي

نمازت كي شود هرگز نمازي



چو ذاتت پاك گردد ز اين همه شين

نمازت گردد آن گه قرةالعين





[ صفحه 60]



در همين مرحله، موضوع مراقبت بر ترك گناه امري لازم است و البته نبايد هرگز نااميد شد كه سر منشأ تمام بدبختي هاي بشر همين نااميدي است.