از موجبات حواس پرتي، تندخواني و تعجيل در اتمام نماز است، كه علت سريع خواني هم، عدم اهتمام به نماز است، چرا كه چنين افرادي، نماز را فقط براي رفع تكليف مي خوانند، لذا با كراهت و بي ميلي عبادت را انجام مي دهند و در نتيجه احساس خستگي مي كنند. اگر بخواهيم نفس هاي انسان را نام گذاري كنيم، نفسي داريم به نام «راحت شدم» كه چنين اشخاصي در آخر نماز، يك نفس راحت مي كشند، چون در نماز احساس خستگي مي كنند و اين، ناشي از عدم لذت بردن از نماز است. البته اين قاعده عموميت دارد كه انسان هر كاري را كه با كراهت و



[ صفحه 54]



بي ميلي انجام دهد، اگر چه زمان كمي را اشغال كند خسته كننده است و بالعكس، كاري را كه با ميل و رغبت و احتياج انجام مي دهد، اگر چه زمان طولاني را اشغال كند نشاطآور است.

مگر نه اين است كه هر وقت ما نماز را سريع و تند خوانديم، خسته تر شديم و بر خستگي خود افزوديم، اگر چه زمان كمي را گرفته و هر وقت نماز را با آرامش و با توجه خوانديم، نه تنها خسته نشديم، بلكه با نشاط كامل انجام داده ايم و مگر نه اين است كه اولياي خدا و اهل معرفت، رضايت به فراغ و جدايي از نماز نمي دهند؟