از موانع مهم و اصلي حضور قلب، دنياپرستي و اسارت و فريفتگي در



[ صفحه 33]



برابر آن است. غالب انديشمنداني كه درباره ي اهميت نماز كتاب نوشته اند، دنيادوستي را از مهم ترين مانع هاي حضور قلب بر شمرده اند.

از آن جا كه روش بحث ما در اين كتاب كاربردي است، سعي شده است تا از كلي گويي پرهيز و مطالب به همراه مصداق هايي روشن بيان شود، بنابراين بعضي از مظاهر بارز دنيادوستي را كه عاملي براي حواس پرتي در نماز و مانع حضور قلب است، به طور جداگانه مورد بحث قرار خواهيم داد، ولي آن چه كه اكنون بدان مي پردازيم، مطلبي است درباره ي حقيقت دنيا و چگونگي مانع بودن آن از حضور قلب در نماز.

درباره ي تعريف دنيا و ترك آن، مباحث زيادي مطرح شده كه اختلاف آرا و نظريه ها در اين باب، موجب اشتباه و توهم هاي زيادي شده است، لذا ابتدا ديدگاه ها درباره دنيا را بررسي مي كنيم تا روشن گردد كه چگونه مانع حضور قلب مي گردد.

آرا و ديدگاه هايي كه درباره ي دنيا مطرح شده به طور كلي به سه دسته تقسيم مي شود: