بدان كه دل آدمي هرگز خالي از هيچ فكر و خيال نمي باشد، بلكه پيوسته محل خطور و ورود خيالات و افكار مي باشد، اگر چه گاهي است كه آن كس ملتفت نيست به آن چه در خاطر او مي گذرد و در اين صورت، دل مانند نشانه اي است كه از اطراف و جوانب، تيرها به آن افكنند يا خانه اي كه درهاي بي شمار داشته باشد و از آنها اشخاص مختلف داخل آن جا شوند. [1] .

آن چه به خاطر (ذهن) آدمي مي گذرد و دل را مشغول مي دارد دو دسته است:

اول: افكاري كه محرك آدمي بر كاري و موجب رغبت و اراده بر انجام آن مي شوند؛ آن كار يا خير است يا بد.

دوم: افكاري كه محرك كاري نيستند، بلكه خيال محض و تصور صرف مي باشند. اين خيالات محض هم يا پسنديده است و يا فاسد.