وجود دستور براي به دست آوردن حضور قلب از سوي رسول اكرم و امامان عليهم السلام و بزرگاني كه در اين باره كتاب نوشته اند، همه دليل بر امكان كسب آن مي باشد، چرا كه تكليف و دستور به آن چه در تو آن نيست بي معنا و غلط است، زيرا تحصيل امر محال، محال است.

اگر چه در بدو امر، تحصيل حضور قلب - همانند امور ديگر - مشكل به نظر مي آيد، اما اين، غير از محال بودن است و ارزشمندي آن در همين است كه به سختي به دست مي آيد؛ چنان كه علي عليه السلام مي فرمايد:

أفضل الأعمال ما أكرهت نفسك عليه؛ [1] .

بهترين كارها آن است كه خود را بر آن وادار كني.

البته حضور قلب كامل در نماز، يعني نديدن هيچ چيز، حتي خود و حاضر بودن در محضر خدا، نصيب هر كسي نمي شود، اما اين عامل، وظيفه ي ما را در كسب مراتب پايين تر، از بين نمي برد.



[ صفحه 20]



داستاني در اين زمينه نقل شده كه بدين شرح است:

روزي دو شتر بزرگ و چاق براي رسول خدا صلي الله عليه و آله هديه آوردند، حضرت به اصحاب خود فرمودند: آيا در ميان شما كسي هست كه دو ركعت نماز بخواند و در ركوع، سجود و وضويش خشوع كند و اهتمام به امور دنيا نداشته باشد و در قلب او فكر دنيا قرار نگيرد، تا من يكي از اين دو شتر را به او بدهم؟ كسي جواب نگفت. پيامبر صلي الله عليه و آله سه مرتبه اين جمله را تكرار فرمود، كسي جواب او را نداد، مگر علي عليه السلام كه برخاست و عرض كرد: يا رسول الله! من از اول تا آخر نماز، چيزي از دنيا را به خاطرم راه نداده و به دنيا فكر نمي كنم، رسول خدا فرمودند: بخوان! علي عليه السلام نماز را خواند و تمام كرد. جبرئيل نازل شد و عرض كرد: يا رسول الله صلي الله عليه و آله يكي از اين دو شتر را به علي بده، از اين رو رسول خدا يك شتر به علي عليه السلام داد. [2] .

نتيجه آن كه تحصيل حضور قلب در نماز، براي همه ي انسان ها، به تناسب ظرفيت معنوي آنها، امكان پذير خواهد بود.