حضور قلب از شرايط صحت نماز نيست؛ يعني با نبودن حضور قلب نماز باطل نمي شود و از لحاظ فقهي اشكال ندارد، اما چنين نمازي، قالبي و



[ صفحه 18]



بي فضيلت و غير مقبول است، يعني بالا نمي رود و اثر معراجي خود را از دست مي دهد.

و دليل آن كه حضور قلب از شرايط صحت نماز نيست، احتمالا براي سختي و عسر و حرجي بود كه براي بيشتر مردم ايجاد مي شد، چرا كه اكثر مردم براي تحصيل حضور قلب به زحمت مي افتند و از عهده ي انجام آن بر نمي آيند و چه بسا اين امر را بهانه اي براي ترك نماز قرار مي دهند.