در حالات آيت الله حاج ميرزا جوادآقا ملكي استاد اخلاق امام خميني رحمه الله نقل شده شب كه مي شد، از عشق خداوند ديوانه مي شد و در صحن خانه ديوانه وار قدم مي زد و اين شعر را ساعتي زمزمه مي كرد:



گر بشكافند سرا پاي من

جز تو نيابند در اعضاي من [1] .



مرحوم حاج آقا حسين قمي رحمه الله عليه فرمودند: به من گفتند كه «آقاي حاج ميرزا جواد ملكي تبريزي جوياي حال تو شده است، چون مي دانستم ايشان كسالت دارد با عجله به محضرش رسيدم، استحمام كرده و خضاب بسته و پاك و پاكيزه در بستر بيماري افتاده و آماده اداي نماز ظهر و عصر



[ صفحه 143]



است. در ميان بستر شروع به گفتن اذان و اقامه كرد و دعاي تكبيرات افتتاحيه را خواند و همين كه به تكبيرةالاحرام رسيد و «الله اكبر» گفت، روح مقدسش از بدن اقدسش به عالم قدس پرواز كرد.

آري! اي عزيز، اين است معناي «الصلاة معراج المؤمن» و اين است معناي روايتي كه در تفسير «قد قامت الصلاة» فرمود: «أي حان وقت الزيارة»؛ [2] «وقت ديدار فرا رسيده است.» [3] .

يكي از شاگردان او مي گويد: «در شب وفات ميرزا جواد آقا، نزديك سحر من در حالتي بين خواب و بيداري ديدم درهاي آسمان به روي من گشوده و حجاب ها مرتفع شده است و تا زير عرش الهي را مشاهده كردم و آن مرحوم را ديدم كه ايستاده و دست به قنوت گرفته و مشغول تضرع و مناجات و گريه است و از مقام و نزديكي او به خداوند سبحان تعجب مي كردم كه ناگهان شنيدم كسي دم منزل، در مي زند، فورا برخاستم و در را باز كردم ديدم يكي از دوستان است.

گفت: فلاني! بيا منزل آقا، گفتم مگر چه خبر است؟ پاسخ داد: به شما تسليت مي گويم، آقا از دنيا رفت». [4] .

آري:



بلبلان را آرزويي جز گل و گلزار نيست

عاشقان را لذتي جز لذت ديدار نيست



آقاي ميرزا حسين ميرزا خليل رحمه الله عليه در سن نود سالگي مي فرموده است:



[ صفحه 144]



«غذا خوردن براي من مانند اين است كه انبان و كيسه اي را پر مي كنم و هيچ از خوردن غذا لذت نمي برم، آنچه از آن لذت مي برم نماز است.»

شخصي مي گفت: مكرر مي ديدم ايشان بعد از نماز صبح در بالا سر حضرت امير عليه السلام در مصلي مي ايستاد و تا طلوع آفتاب به نماز مشغول مي شد. [5] در روايت وارد شده:

«لو علم المصلي ما يغشاه من حلال الله لما انفتل عن صلاته». [6] .

«اگر نمازگزار مي دانست كه از جلال الهي چه چيزهايي او را فراگرفته است، هرگز از نماز روي برنمي گرداند.»