«و اشهد ان محمدا عبده و رسوله»

و گواهي مي دهم كه محمد بنده و رسول اوست.

بندگي بالاترين مقام انبيا، بلكه مقدمه ي مقام رسالت و نبوت است: «عبده و رسوله»

عبوديت است كه پيامبر را به معراج مي برد: (سبحان الذي اسري بعبده) [1] و وحي آسماني را بر او نازل مي كند: (نزلنا علي عبدنا) [2] .

خداوند نيز پيامبرانش را به بندگي خود ستايش مي كند، در مورد حضرت نوح عليه السلام مي فرمايد: (انه كان عبدا شكورا) [3] و درباره حضرت داود عليه السلام (نعم العبد) [4] .

يكي از تفاوت هاي انبيا با نوابغ و مخترعين آن است كه آنها نبوغ و خلاقيت خود را در اثر تيزهوشي و پشتكار و تمرين بدست آورده اند، اما انبيا معجزات خود را در اثر بندگي خدا و در سايه ي لطف خدا پيدا كرده اند و بندگي منشأ همه مقامات انبيا است.

اقرار به عبوديت پيامبران، ما را از هر گونه غلو و افراط و زياده روي در مورد مقامات اولياي خدا بازمي دارد، تا بدانيم پيامبرهم كه برترين فرد خلق است، بنده ي خداست.

ناگفته پيداست اين شهادت بايد از روي صدق و حقيقت باشد وگرنه منافقين هم در نزد پيامبر شهادت به رسالت مي دادند و قرآن مي فرمايد: خداوند شهادت مي دهد كه تو رسول او هستي، اما



[ صفحه 169]



منافقان دروغ مي گويند، زيرا گواهي آنان صادقانه نيست. [5] .