عزت به معني نفوذ ناپذيري است. در مكتب انبيا تمام عزت ها از



[ صفحه 31]



آن خداست، چنانكه همه ي قدرت ها از اوست. لذا قرآن از كساني كه به سراغ غير خدا مي روند انتقاد مي كند كه آيا از غير خدا عزت مي خواهيد؟ [1] .

طبيعي است كه اتصال به عزيز مطلق و قدرت بي نهايت، به انسان عزت مي دهد. چنانكه كلماتي همچون «الله اكبر» طاغوت ها را در نزد انسان حقير و او را در برابر آنها عزيز مي كند. لذا قرآن به ما دستور مي دهد كه در سختي ها و مشكلات از نماز و عبادت كسب قدرت و قوت كنيم: (و استعينوا بالصبر و الصلوة) [2] .

اولياي خدا نيز در مقاطع حساس، خود را با نماز تقويت مي كردند. عصر روز نهم محرم در كربلا، لشگر يزيد به خيمه گاه امام حسين عليه السلام حمله كرد. امام فرمودند: يك شب جنگ را به تأخير بيندازيد كه من نماز را دوست دارم و مي خواهم امشب را تا صبح به عبادت بپردازم.

بندگان صالح خدا، نه فقط نمازهاي واجب كه نمازهاي مستحب را دوست مي دارند. نماز نافله، نشانه ي عشق به نماز است. نماز واجب را چه بسا انسان از ترس قهر خدا بخواند، ولي در نماز مستحب ترس مطرح نيست، عشق مطرح است.

آري، هر كس كه كسي را دوست دارد، ميل دارد بيشتر با او حرف بزند و دل از او نمي كند. چگونه ممكن است انسان ادعا كند خدا را دوست دارد ولي حال حرف زدن با او را ندارد!

البته اين بي رغبتي به نماز و نافله بي دليل نيست، بلكه طبق



[ صفحه 32]



روايات گناه روز توفيق نماز شب و نافله ي سحر را مي گيرد.

به هر حال آنكه نافله نمي خواند، فضلي ندارد كه انتظار تفضل از خداوند را داشته باشد. چنانكه كسي انتظار ظهور مصلح است كه خود صالح باشد.

نمازهاي نافله، نقص نمازهاي واجب را نيز جبران مي كند. شخصي از امام پرسيد: من در نماز حضور قلب ندارم و از بركات نماز بي بهره ام، چه كنم؟ حضرت فرمودند: به دنبال نمازهاي واجب، نماز نافله بخوان كه كاستي هاي آن را جبران مي كند و سبب قبولي نماز واجب مي گردد.

بخاطر همين آثار و بركات است كه اولياي خدا نه تنها به نمازهاي واجب، بلكه به نمازهاي مستحب توجه زيادي داشتند و از آنچه مانع و مزاحم اين سير معنوي و پرواز روحي مي گشت، مانند پرخوري، پرحرفي، پرخوابي، لقمه حرام، لهو و لعب و سرگرم شدن به دنيا، كه انسان را از حال عبادت مي اندازد و نماز را بر او سنگين مي كند، دوري مي كردند.

چنانكه قرآن مي فرمايد: (و انها لكبيرة الا علي الخاشعين) [3] همانا نماز سنگين است مگر براي خاشعان.