زخرف، آيه 43

كليني در [أصول كافي] جلد 416:1 از محمد بن يحيي، از محمد بن حسين، از نضر بن شعيب، از خالد بن مالد، از محمد بن فضل، از ثمالي، روايت مي كند كه؛ امام باقر عليه السلام فرمود:

«خدا، به پيامبرش صلي الله عليه و آله و سلم - به وحي خود - فرمود:

[فاستمسك بالذي أوحي اليك انك علي صراط مستقيم]

(... حتما! تو بر صراط مستقيمي، يعني:)

حتما! تو بر [ولايت علي] هستي. و علي، همان صراط مستقيم است.»

و ابن شهرآشوب، آن را در [المناقب] جلد 74:3 يادآور شده و گفته:

«و آن، بدين معني است كه؛ علي بن أبيطالب عليه السلام، راه به سوي خدا است!. چنانكه گفته مي شود:فلاني [باب السلطان] است، هر گاه با او، به سوي پادشاه، رابطه برقرار شود.

آنگاه؛ البته! صراط، همان است كه؛ علي بر آن مستقر است. آيه ي [صراط الذين أنعمت عليهم] [1] بر اين حقيقت، آشكارا دلالت دارد.

نعمتي كه در اين آيه، مطرح است؛



[ صفحه 155]



(أولا:) نعمت اسلام است، به دليل آيه ي [و أسبغ عليكم نعمه] [2] .

و (ثانيا:) علم است، به دليل آيه ي [و علمك ما لم تكن تعلم] [3] .

(و ثالثا:) فرزند پاك و پاكيزه است، به دليل آيه ي [ان الله اصطفي آدم...] [4] .

و (رابعا:) اصلاح زوجات است، به دليل آيه ي [فاستجبنا له و وهبنا له يحيي و أصلحنا له زوجه] [5] .

و در اين نعمتها، علي عليه السلام، بالاترين نقطه را دارا بود.»

و كليني در [روضه ي كافي]، روايتي با سندهايش به امام صادق عليه السلام رسانده، كه او فرمود:«خدايتعالي! به پيامبرش - به وحي خويش - فرمود:

[فاستمسك بالذي أوحي اليك انك علي صراط مستقيم]

و او گفت:بارالها! صراط مستقيم، چيست؟

فرمود:ولايت علي بن أبيطالب! پس؛ علي، همان [صراط مستقيم] است.» [6] .

و شيخ موثق، محمد بن عباس بن ماهيار، در تفسيرش گفته:

«علي بن عبدالله، از ابراهيم بن محمد، از علي بن هلال، از حسن بن وهب، از جابر بن يزيد، از امام باقر عليه السلام، بر ما روايت نمود كه او، در آيه ي [فاستمسك بالذي أوحي اليك] فرمود:

درباره ي علي بن أبيطالب است.» [7] .

و حافظ - ابن مغازلي شافعي - در كتابش [مناقب علي بن أبيطالب] [8] آورده كه:

حسن بن أحمد بن موسي غندجاني، به ما خبر داد كه؛ هلال بن محمد حفار، از اسماعيل بن علي، گفت: پدرم علي، از علي بن موسي الرضا روايت دارد (كه فرمود:) پدرم موسي به ما گفت: پدرم جعفر، چنين فرمود كه؛ پدرم محمد بن علي - امام باقر - از جابر بن عبدالله أنصاري، روايت دارد كه:

رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم، در حجة الوداع - در حالي كه من نسبت به او، نزديكتر از همه بودم - در مني بياناتي فرمود، تا اينكه اظهار داشت:

نبينم كه شما - بعد از من - به كفر و ناسپاسي برگرديد! نتيجة؛ برخي، ديگري را گردن بزند!. قسم به خدا! اگر شما، چنان وضعي پيدا كرديد! و چنين فعلي از شما سر زد! يقينا؛ در سپاهي كه با شما در زد و خورد است، مرا مي شناسيد!]

آنگاه؛ به پشت سرش توجهي نمود و سپس گفت:

[مگر؛ علي! مگر؛ علي! مگر؛ علي!]

و ديديم كه جبرئيل، به او اشاره كرد و خداي عزوجل! اين آيه را به دنبالش نازل فرمود:



[ صفحه 156]



[پس؛ اگر تو را ببريم، در اينصورت، يقينا (به علي بن أبيطالب) از آنها انتقام مي گيريم] [9] .

[يا؛ آنچه را كه به آنان وعده داديم، يقينا! به تو ارائه مي دهيم! و البته ما، بر آنها مقتدريم!] [10] .

سپس؛ اين آيه نازل شد:

«قل رب اما تريني ما يوعدون رب فلا تجعلني في القوم الظالمين» [11] .

سپس اين آيه نازل شد:

«فاستمسك بالذي أوحي اليك انك علي صراط مستقيم» [12] .

و اينكه؛ علي، براي رستاخيز، البته! علم و دانش است! «[و اينكه او، يقينا! ذكر و يادآوري است] براي تو و قوم تو! و در آينده، (راجع به علي بن أبيطالب) از شما بازپرسي شود!» [13] .