فاتحه، آيه ي 6

ابن شهرآشوب، در [المناقب]، جلد 73:3 از امام باقر و امام صادق عليهماالسلام، بيان نموده كه؛ در [اهدنا الصراط المستقيم] فرمودند:

«دين خدا است، كه آن را جبرئيل (أمين)، بر محمد، نازل كرد.

[صراط الذين أنعمت عليهم] يعني: به اسلام و ولايت علي بن أبيطالب عليه السلام، هدايتشان كردي! و بر آنان غضب نفرمودي! و گمراه نشدند!.

[المغضوب عليهم]، يهود و نصاري و (مردمان) شكاك اند! - كه امامت أميرالمؤمنين را نمي شناسند - و از امامت علي بن أبيطالب، [گمراه اند].

و در جلد 74:3 آورده كه؛ حسن گفت:

«ابن مسعود، بيرون آمد و به موعظه ي مردم پرداخت! مردي بلند شد و گفت:

اي أبوعبدالرحمن! صراط مستقيم، كجا است!؟

گفت: صراط مستقيم، طرفش در بهشت، و ناحيه اش نزد [محمد و علي]، و هر دو كنارش دعوت كنندگان اند!.

پس؛ كسي كه، جاده، برايش استقامت يافت، به محمد درآمد! (و او را دريافت!) و هر كه؛ از جاده، منحرف شد، پيرو دعوت كنندگان گرديد.»

و شيخ صدوق در [معاني الأخبار] صفحه 32 آورده كه:

«مرحوم پدرم گفت: محمد بن أحمد بن علي بن صلت، از عبدالله بن صلت، از يونس بن عبدالرحمن، از كسي كه يادآورش شد، از عبيدالله بن حلبي، بر ما روايت نمود كه؛ امام صادق عليه السلام فرمود:



[ صفحه 148]



صراط مستقيم، أميرالمؤمنين - علي - عليه السلام است.»

و از مرحوم صدوق است كه:

«أحمد بن علي بن ابراهيم بن هشام رحمة الله عليه، گفت: پدرم از جدم، از حماد بن عيسي بر ما روايت نمود كه؛ امام صادق عليه السلام در [اهدنا الصراط المستقيم] فرمود:

او، أميرالمؤمنين عليه السلام و شناسائي و معرفت او است! و دليلش - كه او (بايد) أميرالمؤمنين عليه السلام باشد - بيان خدا است:

[و انه في أم الكتاب لدينا لعلي حكيم] [1] .

و او در [أم الكتاب]، در [اهدنا الصراط المستقيم]، أميرالمؤمنين عليه السلام است.» معاني الأخبار: 32

و مربي و استاد بزرگوار ما - پدرم - كه روحش شاد و تربتش پاك باد! در كتاب [الغدير] جلد 311:2 و 312 آورده و گفته:

«ثعلبي، در [الكشف و البيان] در [اهدنا الصراط المستقيم] دارد كه؛ مسلم بن حيان گفت: شنيدم [أبوبريده] مي گويد:

راه محمد و آل او است.

و در تفسير وكيع بن جراح، از سفيان ثوري، از سدي، از أسباط و مجاهد، از عبدالله بن عباس آمده كه؛ در بيان [اهدنا الصراط المستقيم] گفت: اي گروه بندگان! بگوئيد:

ما را به حب محمد و أهل بيت او، ارشاد فرما!

و حموي در [الفرايد]، روايتي با سندش از أصبغ بن نباته آورده كه علي عليه السلام، در اين گفتار خدايتعالي!:[و ان الذين لايؤمنون بالآخرة عن الصراط لناكبون] [2] فرمود:

صراط، ولايت ما - أهل بيت - است.

و خوارزمي در [المناقب] آورده:

صراط، دو صراط است: راهي در دنيا، و راهي در آخرت. اما؛ راه دنيا، همان علي بن أبيطالب است. و اما؛ راه آخرت، همان پل دوزخ است. كسي كه راه دنيا را شناخت، بر راه آخرت گذشت.

حديثي كه؛ ابن عدي و ديلمي، روايت كرده اند - چنانكه در [الصواعق] صفحه 111 موجود است - معني اين روايت را واضح و روشن مي گرداند، آورده اند كه؛ رسول خدا را صلي الله عليه و آله، فرمود:

ثابت ترين شما، بر صراط، كسي است كه؛ به أهل بيت و أصحابم، بيش از ديگران، محبت و دوستي ورزد!.

و شيخ الاسلام حموي در [فرائد السمطين] در حديثي از امام صادق عليه السلام با سندش آورده كه؛ او فرمود:

[ما، برگزيده ي خدائيم! و ما، راه واضح و صراط مستقيم به سوي خدائيم!.]



[ صفحه 149]



پس؛ آنان صراط و راه، به سوي خدايند! بنابراين؛ كسي كه به آنها متمسك شد - تحقيقا! - به سوي پروردگارش راهي اتخاذ نمود، چنانكه در حديث أبوسعيد در [شرف النبوة] وارد است. او، با سندش از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم آورده كه؛

[من و أهل بيتم درختي در بهشتيم! و شاخه هايش در دنيا است. بنابراين؛ كسي كه به ما متمسك شد، به سوي پروردگارش راهي اتخاذ نمود!.] ذخاير العقبي، صفحه: 16.

و مرحوم صدوق در [معاني الأخبار] صفحه 35 آورده كه:

«مرحوم پدرم بر ما گفت كه؛ علي بن ابراهيم بن هاشم، از پدرش، از محمد بن سنان، از مفضل بن عمر، از ثابت ثمالي، از سيدالعابدين - علي بن الحسين عليهماالسلام - روايت كرده كه:

بين خدا و حجتش حجابي نيست! پس براي خدا [3] مقابل حجتش، پرده اي نيست! مائيم درهاي خدا! و مائيم [صراط مستقيم]! و مائيم ظرف علم و دانش او! و مائيم مترجمين وحيش! و مائيم أركان توحيدش! و مائيم موضع سر او!.»

و از مرحوم صدوق است كه:

«حسن بن محمد بن سعيد هاشمي به ما گفت كه؛ فرات بن ابراهيم كوفي، از محمد بن حسن بن ابراهيم، به ما اظهار داشت كه؛ ألوان بن محمد، به ما گفت؛ حنان بن سدير، از امام صادق عليه السلام، براي ما روايت نمود كه:

[صراط الذين أنعمت عليهم] در فاتحة الكتاب، يعني: محمد و فرزندانش صلوات الله عليهم!»

و همچنين مرحوم صدوق - در أمالي: 173 - از پدرش روايت دارد كه؛ سعد، از ابن عيسي، از ابن معروف، از حسين بن يزيد، از يعقوبي، از عيسي بن عبدالله علوي، از پدرش، از أبوجعفر محمد بن علي - امام باقر - و آن جناب از پدرش، از جدش عليهم السلام مي آورد كه: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم، فرمود:

«هر كه را خوشايند است كه؛ همچون باد سريع و تند! بر صراط، عبور كند! و بدون حساب به بهشت درآيد! بايستي؛ [حب و تولاي] علي بن أبيطالب، كه ولي و وصي و صاحب و جانشين من، بر أهل و أمت من است، در او موجود باشد. و هر كه را خوشايند است كه؛ به آتش (دوزخ) درآيد، پس [ولايت] او را رها كند! و به عزت پروردگارم و جلال او سوگند! كه البته او، يقينا در خدا است! كه به غير او، به خدا راه ورودي نيست! و او يقينا؛ [صراط مستقيم] است! و او به راستي! كسي است كه خدا - روز رستاخيز - از ولايتش مي پرسد.»