تهجد يعني نيمه شب به ذكر و تلاوت قرآن و نماز پرداختن.

[ صفحه 149]

كسي كه در دل شب به خدا دل مي دهد و سجود و قيام دارد و آخرت خود را مراقب است و رحمت خدا را مي طلبد بهتر از مقام خداوند ترسي ندارد و دنياگراست؟ [1] .

بگو آيا آنها كه دانا هستند و آنها كه نادان هستند همانند هم مي باشند؟ (آن كس كه فكر او در محدوده خوردن و خوابيدن و اميال حيواني است و از بندگي خدا لذت نمي برد، بدون ترديد با ديگري كه عاشق خداست و بندگي مي كند مساوي نيست). اين مطلب را صاحبان درك و عقل مي فهمند. (دلباختگان من، مرا در شب رها نمي كنند.)

باز خداوند فرمود: «بندگان خداي رحمان (چون به رحمت او اميدوارند) مغرورانه معاشرت نمي كنند و هنگامي كه افراد جاهل با آنها مجادله مي كنند با سلام و نرمي برخورد مي كنند و آنها لحظاتي از شب را به سجده و قيام (و نماز) مي پردازند. [2] .

[ صفحه 150]

[1] امن هم قانت اناء الليل ساجدا و قائما (زمر، 9).

[2] و عباد الرحمن الذين يمشون علي الارض هونا و اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما و الذين يبيتون لربهم سجدا و قياما (فرقان، 64)

شب هاي استثنايي سال كه نماز و عبادت در آنها فضيلتي بسيار عظيم دارد عبارتند از 1. شب هاي جمعه 2. شب هاي 15 ماه رمضان و شب هاي طاق دهه آخر «نوزدهم و بيست و يكم بخصوص شب بيست و سوم و بيست و هفتم ماه رمضان و شب پانزدهم ذي القعده و شب اول ماه رجب» و شب نيمه و شب بيست و هفتم رجب و شب عيد فطر و قربان و شب اول محرم و اگر كسي بخواهد در ثواب اعمال حاجيان سهمي داشته باشد از شب اول ذي الحجه تا شب اول عيد قربان قبل از نماز عشاء دو ركعت نماز بخواند و در هر ركعت بعد از حمد و سوره اين آيه را بخواند «و واعدنا موسي ثلاثين ليلة و اتممناها بعشر فتم ميقات ربه اربعين ليله و قال موسي لأخيه هارون اخلفني في قومي و اصلح و لا تتبع سبيل المفسدين (اعراف، 139) «با خواندن اين نماز اگر كسي عاشق رفتن حج بوده و موفق نشده يا توان مالي نداشته كه حج برود خداوند ثواب حج را به او مي دهد.