يعني از خداوند طلب مغفرت مي كنم و به سوي او بازمي گردم.



[ صفحه 137]



البته جاي متذكر شدن من در همه ي مراحل نماز است؛ مثلا بعد از حمد و سوره در كنار ذكر ركوع و سجده و در ركعت سوم و يا چهارم در كنار تسبيحات (در حال قيام).

استغفرالله ربي و اتوب اليه هستم و براي آنها كه گناه كرده اند لازم ترين ذكر مي باشم.

متذكر شدن به هويت من در آن موقع نافع است كه گوينده ي من قصد بازگشت به خدا و فرمان خدا داشته باشد، نه آن كه به دنبال گناه و معصيت باشد.

پس بايد قبل از من حالت دروني آماده باشد كه اين ذكر را، دروغين نگويند؛ زيرا خداوند و ملائكه مي فرمايند شما را چه مي شود كه اين ذكر را از روي حقيقت نمي گوئيد؟

اگر «استغفر الله و يا استغفر الله ربي» در هر حال گفته شود مانعي ندارد، اما اگر جمله (و اتوب اليه) اضافه شد بايد با قصد توبه باشد. چون كه «اتوب اليه» توبه و بازگشت به خداوند است و در درون انسان بايد تحول ايجاد شده باشد.

حضرت آدم (اتوب اليه) را با قصد توبه و با حال ندامت گفت كه مقبول درگاه خدا گرديد و ميان دو سجده (قبل از سجده دوم كه يادآور بازگشت به خاك است) استغفار، مستحب است؛ يعني بهترين توشه براي رفتن به سفر آخرت آمرزش است؛ چنانچه قبلا يكي از حكمتهاي سجده را گفتيم.

5. سجده ي حاجت: كه مي توان در سجده نماز يا غير نماز از خداوند حاجت خود را طلبيد.



[ صفحه 138]