حسن بن يحيي بن حسين بن زيد بن علي (م 260 ه)


حافظ علوي مي گويد: به ما خبر داد ابوعبدالله احمد بن علي بن حسن هذلي - به قرائت - براي ما حديث كرد علي بن احمد بن عمرو حسني، براي ما حديث كرد حسن بن يحيي بن حسين بن زيد بن علي، گفت: خاندان پيامبر صلي الله عليه و آله اجماع دارند بر اينكه در اذان و اقامه بگويند: «حي علي خير العمل»، و اين مطلب نزد آنها سنت



[ صفحه 273]



است؛ در حديثي شنيده ايم كه خداي متعال فرشته اي را از آسمان سوي زمين براي اذان فرستاد، و در آن «حي علي خير العمل» بود؛ و پيامبر صلي الله عليه و آله پيوسته به آن اذان مي داد تا خدا روحش را ستاند، در زمان ابوبكر نيز به آن اذان مي گفتند؛ پس چون عمر زمامدار شد گفت: «حي علي خير العمل» را رها كنيد تا مردم از جهاد باز نايستند، از اين رو عمر نخستين كسي بود كه آن را ترك كرد. [1] .

پس از همه ي اين سخنان مي گوييم: اگر نسخ «حي علي خير العمل» درست باشد، پس چرا مي بينيم كه بعضي از صحابه و تابعين و همه ي اهل بيت بر شرعيت آن اصرار مي ورزند و آوردن آن را در اذان ضروري مي دانند؟

آيا صحيح است كه حكم «حي علي خير العمل» در اذان نسخ شود، و عبدالله بن عمر و علي بن حسين و ابو امامة بن سهل بن حنيف، چند سال پس از پيامبر، آن را ندانند؟! اگر در آن نسخي روي داده بود بر آنها پوشيده نمي ماند.

معناي سخن امام علي بن حسين كه مي گويد: «اين همان اذان اول است» چيست؟ آيا مقصود جز اين است كه آن اذان اول پيش از تحريف مي باشد؟

آري، اجماع اهل بيت و اذان گفتن بعضي از صحابه به «حي علي خير العمل»، شرعيت آوردن آن را - در اذان - و عدم نسخ آن را تأكيد [و اثبات] مي كند.



[ صفحه 274]




پاورقي

[1] همان، ص 91؛ و به تحقيق عزان: ص 150، حديث 192.


بازگشت