انسان، با همه ي شرافت و كرامتش، دچار ضعف هايي از قبيل نسيان و غفلت است. لذا مربي اصلي خلقت براي نجات او از خطرها، از هر فرصتي بهره گرفته است،هنگام بروز حوادث ارضي و سماوي همانند زلزله و خسوف و كسوف او را به نماز فرامي خواند.

امام رضا عليه السلام مي فرمايد: «همانا براي ماه گرفتگي، نمازي بر انسان واجب است؛ زيرا خسوف يكي از آيات الهي است كه نمي دانيم نشانه ي رحمت است، يا عذاب؟ در چنين هنگامي پيامبر، امت را به سوي خدا بسيج مي كند، تا آنان را از آفات اين حوادث، دور دارد. همان گونه كه قوم حضرت يونس وقتي به دنبال مشاهده ي نشانه هاي عذاب به خداوند التجا كردند، خداي متعال عذاب را از آنان دور گردانيد.» [1] .

با آن كه زلزله، خسوف و كسوف از يك نوع قهر و غضب حكايت دارد، اما اسلام با هر نوع تفسير خرافي درباره ي آن ها مبارزه كرده است. در زمان پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم حادثه درگذشت ابراهيم فرزند هجده ماهه ي آن حضرت، با حادثه گرفتگي خورشيد هم زمان شد، مردم اين دو حادثه را به هم ربط داده و گفتند: از شدت و عظمت اين مصيبت كه بر پيامبر وارد شد، خورشيد گرفت! پيامبر ضمن ايراد خطابه اي روشنگرانه به مردم چنين فرمود: «خورشيد و ماه دو آيه از آيات خداوندي هستند، كه به امر او جاري مي شوند و به مرگ و زندگي كسي مربوط نمي شوند. در چنين موقعي به نماز پناه ببريد و آن را به جا آوريد. سپس خود با مردم نماز آيات به جاي آوردند. [2] .



[ صفحه 161]



اين نماز، دو ركعت است و هر ركعت، پنج ركوع دارد، كه به دنبال قرائت قسمتي از سوره انجام مي شود. به دنبال بروز هر يك از حوادث ياد شده در يك منطقه، واجب است تمام مكلفان فورا اين نماز را ادا كرده، در صورت تأخير، قضاي آن را انجام دهند.