اذان، فرياد بيداري، صلاي رحمت و ترانه ي عبوديت و عشق مخلوق به خالق است. نغمه ي جانبخش اذان بلال، آرامش و صفا را بر قلب ملكوتي پيامبر والهان و وارستگان حاكم مي ساخت. چه زيبا است اين سرود مسجع آزادي و ايمان، كه خالق مطلق را مي ستايد و سرگشتگان را به سراي امن او مي خواند. با نام «الله» آغاز و با نام او ختم مي گردد. نخستين آواي آشناي نوزادان و مونس تنهايي آدميان. [1] هشداري به تمام جهانيان، كه خدا از هر شاغلي برتر و از هر وصفي فراتر است رو به سوي او آريد كه او بزرگ تر است و جز او كسي شايسته ي توجه نيست. همو كه سفيرانش را در هيأت پيامبران به سوي تان فرستاد، تا راهنماتان باشند، همو كه اينك هنگام نماز شما را به خود فرامي خواند. مي خواند تا رستگار كند. مي خواند، تا برترين پاداش ها را در برابر بهترين اعمال به شما ارزاني دارد. به راستي، برتر و فراتر از او كيست؟ و نهاد انسان واله و حيران را پاسخگويي جز او كيست؟



[ صفحه 90]



فقيه عارف، آيت الله مرحوم ميرزا جواد ملكي تبريزي رحمة الله عليه مي گويد:

«آن گاه كه «الله اكبر» را شنيدي، قلب را متوجه عظمت و بزرگواري ذات اقدس حق نما و دنيا و آنچه را در آن است، كوچك شمار، تا در تكبيرت دروغگو نباشي و هر گاه «لا اله الا الله» را شنيدي، هر معبودي غير از او را از لوح دل محو كن.» [2] .