مشهور چنين است كه حكم وجوب نماز را پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم در سفر معراج دريافت و به مسلمانان ابلاغ كرد. از سويي ديگر: صفحات نخستين روز شمار تاريخ اسلام، تصويرهايي از نماز پيامبر اكرم؛ امام علي و حضرت خديجه - سلام الله عليهم - را فراروي قريش و در كنار كعبه در خود جاي داده است. [1] .

در اين جا سؤال مطرح مي گردد كه: اگر نماز در ليلة الاسراء تشريع گرديد، آيا مسلمانان نخستين، نماز نمي گزاردند؟

علامه طباطبايي رحمة الله عليه مي فرمايد:

براساس روايات، پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله نماز مغرب را در مسجد الحرام خواند و سپس سفر به مسجد الاقصي را آغاز كرد و اين مطلب با رواياتي كه مي گويد: نمازهاي پنج گانه در ليلة الاسراء واجب شد، منافاتي ندارد. زيرا اصل نماز، پيش از اين تاريخ نيز واجب بود، چنانكه آيات نهم و دهم سوره ي علق: (ارايت الذي ينهي، عبدا اذا صلي) بر نماز رسول خدا، پيش از هجرت و در اوايل بعثت، دلالت دارد؛ آن دوران كه ابوجهل و مردمان نااهل، نماز پيامبر و اصحابش را به تمسخر مي گرفتند، اما تعيين ركعت ها و نظام كنوني نمازها در آن سفر آسماني صورت گرفت.

از اخبار چنين برمي آيد كه: نماز در همه ي شرايع و اديان، سابقه داشته است. پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم نيز كه قبل از اسلام از «دين حنيف» پيروي مي كردند، حتي پيش از بعثت، در اقامت هاي طولاني در غار حرا به اين عبادت



[ صفحه 72]



اشتغال داشته و پس از بعثت نيز نماز، نخستين مراسم ديني مسلمانان بوده است، اما در شب معراج و نخستين سال هاي تشكيل حكومت در مدينه، شكل و تعداد ركعات نماز تعيين گرديد.