انسان ممكن است در شرايطي يا نزد كساني، نوعي تظاهر نشان دهد و كارهايي كند كه مخالف وضع دروني و شخصي اش باشد. يا اگر تنها باشد و در خلوت، به گونه اي باشد كه در حضور ديگران از آن پرهيز مي كند. اين نوعي



[ صفحه 142]



ريا مي باشد. البته رعايت ادب، مسئله ديگري است.

علي عليه السلام مي فرمايد: «من لم يختلف سره و علانيته و فعله و مقالته فقد ادي الامانة و اخلص العبادة» [1] .

كسي كه ظاهر و باطنش يكسان و گفته و عملش هماهنگ باشد، امانت الهي را ادا كرده و عبادت را خالص انجام داده است.

انسان بااخلاص، بدون در نظر گرفتن پسند و رضايت اين و آن، به وظيفه عمل مي كند و در راه خدا، از هيچ ملامتي هم نمي ترسد: «يجهدون في سبيل الله و لايخافون لومة لآئم» [2] .