نبايد غافل بود كه پيشرفت علوم در رشته هاي مختلف، خدماتي به تبيين فلسفه ي احكام كرده و پرده هاي بسياري را كنار زده است.

مثلا وجود كرم كدو و تريشين در گوشت خوك يا زيان هاي مواد الكلي براي كبد و بدن انسان، بر كسي پوشيده نيست. اين گوشه اي از فلسفه ي تحريم گوشت خوك يا شراب را نشان مي دهد.

اسلام، از ادرار در حال ايستاده نهي كرده، و علم نشان مي دهد كه ايستاده بول كردن سبب مي شود تمام بول، به راحتي خارج نشود. يا آنچه كه درباره ي غسل است، براي زدودن آثار فعاليت اعصاب سمپاتيك و فشار خون در حال جنابت مي باشد و نيز توجه به خدا (قصد قربت) براي زدودن حال غفلت از خداوند است. اگر اسلام، از خلال كردن با چوب درخت انار نهي كرده، براي آن است كه لثه ها در مقابل آن حساسيت خاصي دارد. به همين صورت،



[ صفحه 72]



دستورهاي اسلام در مورد واجبات و محرمات و حتي مستحبات و مكروهات، در زمينه هاي رفتاري، خوراكي، پوشاكي، وسائل و مسائل زندگي، همه و همه حكمت هاي بلند و دقيقي دارد كه درباره ي آنها كتاب هاي بسياري هم توسط دانشمندان اسلامي و محققان نوشته شده است. [1] كه بحث آن در اين محدوده نمي گنجد. ولي در مجموع، يك نكته ي مهم را ثابت مي كند و آن اينكه احكام اسلامي همه بر مبناي حكمت ها و فلسفه هاي حساب شده اي استوار است، چه ما به كمك عقل و علم، آنها را بدانيم، يا هنوز به اسرار نهفته ي آن پي نبرده باشيم به هر حال، روحيه ي تعبد ايجاب مي كند وقتي دانستيم چيزي از «احكام الله» است، آن را پذيرفته و عمل كنيم.