عبادات، غير از شرايط صحت، شرايط «قبول» و «كمال» هم دارد. يعني آنچه كه مراعاتش، انسان را به قرب خدا و رشد معنوي مي رساند و در فرد و جمع، تأثير مي گذارد.



[ صفحه 54]



گاهي عبادت، صحيح است، ولي رشدآور نيست، مثل دارويي كه شفابخش نيست.

گاهي عبادت، از كيفر مي رهاند ولي ما را محبوب خدا نمي سازد.

در آيات و روايات، شرايطي براي قبولي اعمال و عبادات بيان شده كه نمونه هايي از آنها از اين قرار است. [1] .

1- شرط اعتقادي

2- شرط سياسي

3- شرط اخلاقي

4- شرط اقتصادي

5- شرط اجتماعي

6- شرط بهداشتي و...

قبل از توضيح اين موارد، تأكيد مي شود كه انسان بايد به مسئله قبولي عبادت عنايت خاصي داشته باشد تا از تلاش معنوي اش بهره ي بيشتر ببرد.

علي عليه السلام مي فرمايد: «كونوا علي قبول العمل اشد عناية منكم علي العمل» [2] به قبولي عمل، بيش از اصل عمل توجه داشته باشيد.

انسان ممكن است براي پذيرش در جايي، هم كارت ورود بگيرد، هم طبق مقررات ظاهري عمل كند، ولي در مصاحبه به دلائلي مانند فساد اخلاق يا سوء سابقه يا... رد شود. عبادات هم ممكن است از نظر مقررات الهي، درست انجام گيرد، ولي به دلايلي مورد قبول خدا نشود. مگر نه اين است كه گاهي



[ صفحه 55]



كارهاي صحيحي از طرف افراد غيرمسئول انجام مي گيرد ولي بجاي تشكر، از آنان انتقاد هم مي شود؟! پس شرط قبولي كار، چيزي ديگر است. اينك به بيان آن شرايط مي پردازيم: