گفتيم كه بندگي و اطاعت و عبادت، تنها در برابر آفريدگار جهان شايسته و رواست و هر پرستشي نسبت به هر پديده يا انسان و موجودات ديگر، باطل است. اين عبادت هاي ناروا، بيشتر از راه جهالت، يا دوري از هدايت هاي انبيا پيش مي آيد.

خداوند متعال در قرآن، ضمن اشاره به انواع عبادت هاي ناروا و باطل، آنها را بي دليل و بيهوده مي خواند و با دليل، رد مي كند. از اين قبيل كه:

اگر به خاطر ياري جستن از ديگران، سراغ غيرخدا مي رويد، بدانيد كه همه ي قدرت ها از آن خداست: «أن القوة لله جميعا» [1] اگر در پي عزت يافتن هستيد، باز هم عزت براي خدا و در دست خداست: «فلله العزة جميعا» [2] .

اگر براي تأمين معاش و روزي هستيد. معبودهاي باطل كه مالك رزق شما نيستند: «لايملكون لكم رزقا» [3] .

اگر به اميد نفع يا ضرر، توسط معبودهاي ديگريد، آنان توان سود رساندن يا دفع زيان ندارند: «ما لا يملك لكم ضرا و لا نفعا» [4] .

اگر طاغوت ها را برتر از خود مي دانيد، بدانيد كه آنها هم بندگاني همچون شمايند: «عباد أمثالكم» [5] .

اگر پرستش بت ها، روي تقليد از نياكان است، آنان خود در گمراهي بودند:



[ صفحه 39]



«أنتم و ءابآؤكم في ضلل مبين» [6] .

اگر فكر مي كنيد در قيامت، به فريادتان مي رسند، بدانيد كه آنها پرستش هاي شما را ناديده گرفته و با شما دشمن مي شوند: «سيكفرون بعبادتهم و يكونون عليهم ضدا» [7] .

اينان بدون جهت و بي دليل، سراغ معبودهاي ديگر رفته اند و برهاني بر اين پرستش ندارند: «و يعبدون من دون الله مالم ينزل به سلطنا» [8] .

هيچ چيز و هيچ كس جز خدا، لايق پرستش نيست. زيرا اين معبودهاي باطل، يا وجود خارجي ندارند و ساخته ي ذهن اند، يا موجوداتي بي خاصيت و ناتوانند، يا اگر كارآيي دارند، موقت و محدود و همراه با منت ها و هوس ها و تحقيرهاست. پس در هر سه صورت، شايسته نيستند كه انسان، طوق بندگي آنها را به گردن اندازد. انسان در برابر هيچ مخلوقي، به قيمت نافرماني خداوند، نبايد اطاعت و پرستش و فرمانبرداري كند.

امام جواد عليه السلام مي فرمايد: «من اصغي الي ناطق فقد عبده» [9] .

هر كس به سخن كسي گوش دهد. او را پرستيده است!

پس اگر گوينده حق بگويد، بنده ي حقيم و اگر باطل بگويد، باطل را پرستيده ايم. و امام صادق عليه السلام در حديثي فرموده است: «من اطاع مخلوقا في معصية الخالق فقد عبده» [10] هر كس با اطاعت از مخلوقي، خالق را نافرماني كند، آن مخلوق را پرستيده است.



[ صفحه 40]



پس عبادت باطل، تنها به پرستش سنگ و چوب و خورشيد و ستاره منحصر نيست. دل و جان سپردن به هر فكر و سخن و قدرت و حكومت غير الهي، عبادت كردن ناروا است، حتي پذيرش فرهنگ ضد الهي هم، از عبادت هاي باطل به شمار مي رود.