دعا در لغت به معناي خواندن است، چه اين خواندن همراه خواستن باشد و چه به صورت نيايش و مناجات.

دعا صرف نظر از آثار نيكي كه دارد، نوعي عبادت و برقراري ارتباط ميان بنده و خداست. وقتي كه انسان خواسته اي داشته باشد يا يك مشكلي برايش پيش بيايد يا محتاج به چيزي باشد، رو به خدا مي آورد و خواسته هايش را با او در ميان مي گزارد. خداوند سفارش فراواني به دعا كردن نموده است و از بندگانش خواسته كه او را بخوانند و از او طلب حاجات بكنند. حضرت امام صادق (ع) فرمود:«عليكم بالّدعا»؛ بر شما باد به دعا كردن و يا پيامبر (ص) به حضرت علي (ع) فرموده اند:«يا علّي، اوصيك بالّدعا؛ اي علي ترا به دعا سفارش مي نمايم و....»

و براي اينكه دعاي انسان در محضر خداي تعالي مورد قبول واقع شود و به اجابت برسد، بايد شرايطي را در نظر گرفت كه از بهترين و پرقدرت ترين شرط اجابت دعا، در نماز و همگام با نماز بودن است و انسان با نماز مي تواند دعاهايش را به استجابت برساند.



[ صفحه 104]



قبول شدن دعا، برترين پاداشي است كه، انسان نمازگزار، از خالق خود مي گيرد.

پيامبر خدا (ص) فرمود:«مَنْ أَدّي فَريضَةً فَلَهُ عِنْداللهِ دَعْوَةٌ مُسْتَجابةٌ؛ [1] هر كس نماز واجبي را بخواند، نزد خدا، دعاي مستجابي خواهد داشت.»

روايت شده است كه:«سَلُوااللهَ حَوائِجكُمُ السنيّة في صلوةِ الصُّبْح؛ [2] حاجات مهم خود را در نماز صبح، از خداوند مسألت كنيد.»

امام صادق (ع) فرمود:«اِنَّ اَلعْبدَ اِذا عَجَل، فَقامَ لِحاجَتِه يقول الله)عزّ و جلّ(: أَما يَعْلَمُ عَبدي أَنّي أنا أَقْضيَ الحوائجَ؛ [3] .

به درستي كه، بنده در نماز عجله مي كند و براي كار خودش برمي خيزد خداوند مي فرمايد: آيا بنده من نمي داند كه من حاجات او را برآورده مي كنم.»

در روايتي از امام عسكري (ع) نقل شده كه موسي بن عمران (ع) به خدا عرض كرد:«الهي! ما جَزآءُ مَنْ صَلّيَ الصَّلواتِ لِوَقْتِها؟ قال: أَعْطَيْتُهُ سُؤْلَهُ، و أُبيحَهُ جَنَّتي؛ [4] .

پروردگارا! پاداش كسي كه نماز را در وقت خود بخواند چيست؟

فرمود:«خواسته اش را مي دهم و بهشتم را در اختيارش قرار مي دهم.»



[ صفحه 105]



امام محمد باقر (ع) از جّدش رسول خدا (ص) روايت كرد كه آن حضرت فرموده است:«اِذا كان آخِرُ الَّليْلِ يقولُ اللهُ سبحانه: هل مِنْ داعٍ فَاُجيبَهُ؟ هَلْ مِنْ سائلٍ فَاُعْطِيَهُ سُؤْلَهُ؛ [5] .

زماني كه سحر فرا مي رسد خداوند سبحان مي فرمايد، آيا دعا كننده اي هست تا دعايش را اجابت كنم؟ آيا درخواست كننده اي هست تا حاجاتش را برآورده سازم.»

بلال حبشي از پيامبر (ص) روايت نمود، كه فرمود:«ألُمؤذِّنونَ أُمَناءُ الُمؤْمنينَ عَلي صَلَواتِهِمْ وَ صَوْمِهِمْ وَ لُحومِهِم وَ دمِائِهم لايَسْئَلونَ اللهَ (عَزَّ و جَلَّ) اِلاَّ أعْطاهُم وَ لا يَشْفَعونَ في شَيي ءٍالاَّ شُفِّعُوا؛ [6] .

اذان گويان امينان مؤمنينند بر نمازهايشان و روزه هايشان و بر گوشت هايي كه مصرف مي كنند و بر جان هايشان كه در پناه اسلام محفوظ است. هيچ خواسته اي از خداي عّز و جّل نخواهند مگر آنكه خداوند خواسته ي آنان را به آنان عطا فرمايد و در باره ي هيچ كس شفاعت نكنند مگر آنكه شفاعتشان مورد پذيرش قرار مي گيرد.»

حضرت علي (ع) فرمود:«...مَنْ صَلّي تِسعَ ليلةٍ أعْطاه الله عَشْرَ دعوات، مستجابات و أعْطاه كتابه بِيَمينه يَوْمَ القيامة...؛ [7] كسي كه يك نهم شب را نماز بگزارد، خداي تعالي به او ده دعاي مستجاب عطا مي فرمايد و روز قيامت نامه ي عملش را به دست راستش مي دهد.»



[ صفحه 106]



پيامبر اكرم (ص) فرمود:«ما مِنْ عَبْدٍ يقومُ مِن الَّليْلِ، فَيُصَلّي رَكعَتينِ فَيَدْعُوا في سُجُودِه أرْبَعين َمِنْ أَخْوانِه يُسَمِّيهِم بِأَسمائهم و أسماء آبائِهِم اِلاَّ و لِمْ يَسْئَل اللَّه تعالي شَيئاً اِلاَّ أَعْطاه؛ [8] .

هر بنده اي كه شب را برخيزد، پس دو ركعت نماز گزارد و در سجود نماز، چهل نفر از برادران مؤمنش را با نامشان و نام پدرانشان دعا كند از خداي بزرگ هر چيزي را كه بخواهد خداوند به او عطا مي كند.»



[ صفحه 109]