از جمله عوامل كبير شدن گناهان صغيره اين است كه گنهكار، از كساني باشد كه سمت پيشوايي دارد، مانند علماء و بعضي از افرادي كه معروف به قداست و پاكي و تقوي هستند. دليلش هم اين است كه، يك گناه كوچك از اين گروه، سبب انجام گناه بزرگي از سوي عوام مي شود. و اين وقتي است كه گناه در انظار صورت



[ صفحه 90]



پذيرد. اگر چه نفس علم به مخالفت از بعضي جهات، سبب بزرگي گناه، و قبح عمل مي شود، ولي مراد در اين جا، كبيره شدن گناه از جهت پيروي عوام، از اوست. چون عالم دو وظيفه دارد؛ اول: ترك گناه، دوم: اگر (خداي ناكرده) دچار گناه شد، بايد آن را پنهان كند.

از عوامل مؤثر در محو آثار گناهان، انجام كارهاي خوب و حسنات، پس از گناهان است. مخصوصا خوف از خدا و اشك ريختن و دادن صدقه، و مؤثرترين آن ها كه همه حسنات مشروط به آن است، محبت در راه خدا، مخصوصا دوستي اهل بيت محمد صلي الله عليه و آله و سلم و سپس محبت شيعيان و دوستان آنان است.