«هر اندازه ما او را دوست داشته باشيم، نزد او محبوبيم». اين معياري است كه اهل معرفت داده اند. كمال دوستي خدا نيز اين است كه با تمام قلب او را دوست داشته باشيم و گوشه اي از قلب هم، در اختيار غير او نباشد.

برخي از آيات و روايات، راه هاي دست يابي به محبت الهي را بيان داشته و برخي ديگر از آثار و نشانه هاي محبت الهي خبر داده اند. [1] به عنوان نمونه پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم در جايي فرمود: «نشانه محبت خدا، علاقه ي به ذكر خداست و نشانه ي دشمني خدا، بي علاقگي به ذكر خداوند است.» [2] يا هنگامي كه ابن مسعود از پيامبر خدا صلي الله عليه و آله و سلم سؤال مي كند محبوب ترين كارها نزد خدا كدام است؟ حضرت نخست مي فرمايند: «نماز اول وقت». [3] .

اكنون برخي از مهم ترين راه هاي جلب دوستي خداوند را ذكر مي كنيم؛ آن چه اسباب محبوبيت نزد خداوند است:

توبه، فرمانبري از خدا، پيروي از اهل بيت عليهم السلام، خصلت هاي والا (مانند خوش خلقي، دوستي و دشمني در راه خدا، بي رغبتي به دنيا، دشمني با دنيا، فرو بردن خشم، بخشش، فروتني، غيرت، عفت كلام، كم گويي، كم خوري، كم خوابي، ملايمت)، كارهاي نيكو (مانند جهاد در راه خدا، خواندن قرآن، ياري دادخواهان، سيراب كردن تشنگان، از خودگذشتگي، پاكيزگي و آراستگي، آسان گيري، گفتن حق، رواج دادن اسلام، شجاعت، اقتصاد در خرج و مخارج خانواده، كوشش براي كسب حلال، رعايت



[ صفحه 199]



عدالت در بوسيدن فرزندان، و تعجيل در خواندن نماز اول وقت و ازدواج.)

در برخي روايات، اعمالي نزد خدا به عنوان محبوب ترين كارها شمرده شده اند كه عبارتند از: شاد ساختن مؤمن، برطرف ساختن گرسنگي مؤمن، زدودن اندوه مؤمن، زيارت قبر مطهر امام حسين عليه السلام، دعا و انتظار فرج.

در آيات قرآن شريف كساني به عنوان محبوب خدا ذكر شده اند كه نيكوكار، پرهيزگار، شكيبا، متوكل و دادگر هستند. [4] .

فردي از رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم سؤال كرد: چه كسي نزد خدا محبوب تر است؟ فرمود: «محبوب ترين مردم نزد خداي متعال، سودمندترين آنها براي مردم است». [5] اميرالمؤمنين عليه السلام نيز فرمود: «از گناهان دوري كنيد تا خداوند شما را دوست بدارد». [6] و امام صادق عليه السلام فرمود: «مؤمن پس از عمل به واجبات، عملي محبوب تر از اين كه با مردم با اخلاق نيك خود رو به رو شود، به پيشگاه خداوند تقديم نداشته است». [7] .