آثار دروغ


در روايات، دروغ كليد هر شري معرفي شده است و امام باقر عليه السلام فرمود: «خداوند براي بدي ها قفل هايي قرار داد كه كليد بازگشايي اين قفل ها، همانا شراب است و دروغ از شراب بدتر است.» [1] شراب يك نفر را مست مي كند و شايد بر اثر مستي، بدزباني، هتك حرمت جنسي و حتي قتل را هم به دنبال داشته باشد. از همين رو شراب خواري حرام گرديده است و نسبت به برخي از گناهان، بدتر و كبيره معرفي شده است. چنان چه فرموده اند: «شراب خواري با بت پرستي مساوي است و در قيامت كافر محشور خواهد شد. شراب اساس هر گناهي است». [2] با اين حال دروغ بدتر از شراب دانسته شده است. [3] .

با دروغ انسان مي تواند آبروي كسي را ببرد. مسير هدايت كسي را تغيير دهد و يا ساعت ها و روزها وقت كسي را به كاري بيهوده و بي هدف مشغول سازد. با دروغ چه آتش ها و فتنه هايي كه بر پا نشده و نمي شود؛ و شايد تعبير به «كليد بدي ها»، از همين رو بوده باشد.

نابودي ايمان، زمينه كفر و نفاق، ضعف روحيه ي مروت و جوانمردي، مانع مقام خودسازي، محروميت از عبادات، كاهش اعتبار اجتماعي، فقر و



[ صفحه 80]



جلب لعنت خدا، از جمله آثار دروغ شمرده شده اند. [4] .

مهم تر از همه ي آثار، محروميت از رزق معنوي و نعمت هاي روحي است. امام صادق عليه السلام فرمود: «همانا انسان دروغ مي گويد، از نماز شب محروم مي شود. آن گاه كه محروم شد از روزي - گسترده - محروم خواهد شد.» [5] اميرالمؤمنين عليه السلام نيز فرموده اند: «هيچ بنده اي طعم - و لذت - ايمان را نخواهد چشيد، مگر اين كه دروغ را چه شوخي و چه جدي ترك كند.» [6] .

بنابراين عروج در نماز با دروغ هاي شبانه روز، حاصل نمي شود. چه بسا يك دروغ انسان را از چشم خدا بيندازد و به فرموده صاحب شريعت صلي الله عليه و آله و سلم مورد لعنت خدا قرار بگيرد؛ [7] آن گاه چه نمازي و چه نيازي؟!

قل هل ننبئكم بالأخسرين أعمالاً الذين ضل سعيهم في الحيوة الدنيا و هم يحسبون أنهم يحسنون صنعاً؛ [8] بگو: «آيا شما را از زيان كارترين مردم آگاه گردانم؟» - آنان - كساني اند كه سعي شان در زندگي دنيا به هدر رفته و خود مي پندارند كه كار خوب انجام مي دهند.

آية الله العظمي بهاءالديني رحمه الله مي فرمود: «براي پيغمبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم زمين خاكي و ابريشم فرقي نمي كند. سوار الاغ هم بشود خجالت نمي كشد، چون آن عظمت را يافته و آن بزرگي را دارد... بزرگي اين نيست كه انسان با تشريفات سر و كار داشته باشد. بزرگي به اين است كه با دستگاه خدا همراه باشد... [ما اگر] در يك مجلس كه برويم، ممكن است ظرف پنج دقيقه مجلس را به آتش بكشيم، تهمت ها بزنيم، دروغ ها بگوييم، غيبت ها بكنيم. [يكي] مي گويد: اين دروغ ها چيزي نيست. [اما] ممكن است يك دروغ، جهاني را به آتش بزند.» [9] .



[ صفحه 81]




پاورقي

[1] «ان الله عز و جل جعل للشر اقفالا و جعل مفاتيح تلك الاقفال الشراب و الكذب شر من الشراب»؛ همان، ص 338.

[2] امام صادق عليه السلام: «مدمن الخمر يلقي الله يوم يلقاه كعابد وثن»؛ پيامبر اعظم صلي الله عليه و آله و سلم: «يلقي الله عز و جل يوم يلقاه كافراً»؛ امام صادق عليه السلام: «ان الخمر رأس كل اثم»؛ همان، ج 6، ص 242، 404 و 402.

[3] در تفاوت «ذنب» و «اثم» گفته اند: ذنب گناه دنباله دار است، مانند حق الناس؛ اما اثم، گناه لحظه اي است.

[4] ر. ك: ميزان الحكمة، حرف كاف، «كذب».

[5] «ان الرجل ليكذب الكذبة فيحرم بها صلاة الليل فاذا حرم صلاة الليل حرم بها الرزق»؛ وسائل الشيعه، ج 8، ص 160.

[6] «لا يجد عبد طعم الايمان حتي يترك الكذب هزله و جده»؛ الكافي، ج 2، ص 340.

[7] «فلعنة الله علي الكاذب و ان كان مازحاً؛ خداوند دروغ گو را لعنت كند، اگر چه شوخي كرده باشد»؛ مستدرك الوسائل، ج 11، ص 372.

[8] كهف / 104.

[9] نردبان آسمان، ص 186 و 187.


بازگشت