حقيقت نماز
نماز، بهترين جلوه بندگي و اطاعت الهي است. تعبيرات قرآن شريف و پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم و ائمه ي معصومين عليهم السلام در مورد نماز، نشانگر اهميت و ارزش مندي آن است. قرآن شريف، نماز را بهترين جلوه و مظهر ياد و ذكر الهي دانسته است:
أقم الصلوة ان الصلوة تنهي عن الفحشاء و المنكر و لذكر الله أكبر؛ [1] .
نماز را بر پا دار، كه نماز از كار زشت و ناپسند باز مي دارد، و قطعاً ياد خدا بالاتر است.
نيز در جايي ديگر خطاب به حضرت موسي عليه السلام آمده است:
أقم الصلوة لذكري؛ [2] و به ياد من نماز برپادار.
بنابراين براي آن كه بدانيم نماز ما تا چه اندازه «نماز» است، بايد بنگريم تا چقدر ما را از گناهان مخفي و علني باز مي دارد و تا چه اندازه در آن به ياد خداوند هستيم.
نماز «ستون دين» [3] بلكه «اساسي ترين پايه ي آن پس از ولايت» [4] ، و يكي از
[ صفحه 18]
مظاهر آشكار عرفان و معنويت است. اميرالمؤمنين عليه السلام نماز را محور زندگي دانسته و فرموده اند: «همه ي كارها تابع نماز است.» [5] .
نماز، جواز عبور آدمي و باعث قبولي اعمال ديگر است و چنان چه پذيرفته گردد، ديگر اعمال پذيرفته مي شود اگر نه، نوبت به حسابرسي اعمال ديگر نخواهد رسيد. [6] .
پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم در پاسخ كسي كه از ماهيت نماز پرسيده بود، فرمود: «نماز براي نمازگزار وسيله ي دوستي با فرشتگان، هدايت، ايمان، نور معرفت، بركت در روزي، آسايش تن، ناخشنودي شيطان، دفاع در برابر كافران، اجابت دعا و پذيرش ساير اعمال است. نماز مؤمن توشه ي آخرت، شفيع هنگام مرگ، همدم گور و پاسخ پرسش هاي قبر است. نماز بنده ي خدا در رستاخيز، تاجي بر سر وي، نوري بر چهره و لباسي بر اندام اوست. نماز حايلي ميان فرد و دوزخ است؛ حجتي است بين انسان و پروردگار، سبب ايمني از آتش و جواز عبور از صراط است... بنده با نماز به درجات عالي مي رسد، زيرا نماز، تسبيح، تهليل، تمجيد، تكبير، تقديس، ذكر و دعاست.» [7] .
از ارادتمندان علامه طباطبايي رحمه الله بود و مي خواست به پابوسي علي بن موسي الرضا عليه السلام برود. آمد و گفت: در بهترين مكان، بهترين عمل كدام است؟ علامه فرمود: نماز بخوان؛ بهترين چيزي كه تشريع شده. [8] .
بهترين عمل است كه لابد مرحوم ميرزا جواد آقا تهراني رحمه الله نيز
[ صفحه 19]
- كه به گفته ي آية الله العظمي اراكي رحمه الله، در نماز خلع روح مي شد [9] - وصيت كرد: «هر كس مي خواهد براي من هديه اي بفرستد، نماز هديه كند». [10] .
آري به گفته ي بهجت عارفان، «معيار اصلي - در پيشرفت كارها و اعمال - نماز است». [11] .
پاورقي
[1] عنكبوت / 45.
[2] طه / 14.
[3] پيامبر اعظم صلي الله عليه و آله و سلم: «الصلاة عمود الدين»؛ مستدرك الوسائل، ج 7، ص 162.
[4] امام باقر عليه السلام: «بني الاسلام علي خمس: علي الصلاة و الزكاة و الصوم و الحج و الولاية و لم يناد بشي ء كما نودي بالولاية»؛ الكافي، ج 2، ص 18.
[5] «و اعلم أن كل شي ء من عملك تبع لصلاتك»؛ نهج البلاغه، نامه ي 27.
[6] پيامبر اعظم صلي الله عليه و آله و سلم: «هي أول ما ينظر فيه من عمل ابن آدم فان صحت نظر في عمله و لن لم تصح لم ينظر في بقية عمله»؛ وسائل الشيعه، ج 4، ص 34.
[7] بحارالانوار، ج 82، ص 231؛ حديث 56؛ به نقل از ره توشه، تابستان 1384، ص 164.
[8] «الصلاة خير موضوع»؛ بحارالانوار،ج 82، ص 308؛ به نقل از: فريادگر توحيد، ص 166 و 167.
[9] داستان هاي نماز، ص 77؛ به نقل از نماز عارفان و فرزانگان، ص 325.
[10] هزار و يك نكته درباره ي نماز، ص 126؛ نماز عارفان و فرزانگان، ص 324.
[11] نماز با شرايط شش گانه كه بيان گرديد.