موارد استفاده ي ديگر اذان


اذان و اقامه چنانكه اكنون بين ما مسلمانان جهت اعلام اجتماع براي برگزاري نماز در مساجد و مخصوصاً اعلام فرا رسيدن وقت نماز بكار برده مي شود تنها براي اين كار تشريع نشده است. كاربرد اذان و اقامه در موارد ديگري نيز هست كه به شرح آن مي پردازيم؛

اول - اذان و اقامه در گوش نوزاد: امام صادق(عليه السلام) فرمود: وقتي فرزند متولد شد [1] در گوش راست او اذان گفته شود و در گوش چپش اقامه. در روايت مستدرك الوسائل [2] پيامبر اكرم(صلي الله عليه وآله وسلم) مي فرمايد: اين كار موجب حفظ فرزند از شيطان مي شود.

دوم - اذان در گوش كسي كه بداخلاق است، موجب رفع سوءخلق



[ صفحه 15]



مي شود. در ميزان الحكمة مي نويسد: امام صادق (عليه السلام) فرمود: «من ساء خلقه فاذنوا في اذنه». هر كه بداخلاق بود اذان در گوشش بگوييد. امام صادق(عليه السلام) از آباء خود از اميرالمؤمنين (عليه السلام) نقل مي كند كه فرمود: گوشت بخوريد زيرا گوشت انسان، از گوشت مي رويد. هركس چهل روز گوشت نخورد، بداخلاق مي شود. اگر يكي از شما بداخلاق بود در گوش او تمام اذان را بگوييد [3] .

سوم - اذان گفتن در بيابانهاي وحشتناك موجب آرامش خاطر و آسايش دل و طرد موجودات زيانبخش مي گردد.

امام صادق(عليه السلام) در روايت زيد زراد مي فرمايد: هرگاه راه را گم كردي با صداي بلند اذان بگو «ترشد و تصيب الطريق ان شاءالله» راهنمايي خواهي شد و راه را پيدا خواهي كرد ان شاءالله.

چهارم - اذان موجب رفع بيماري است. مُفضّل بن عمر از امام صادق(عليه السلام) نقل مي كند كه يكي از غلامان آقا خدمتش رسيد در حالي كه بيمار بود. امام پرسيد: چرا رنگت پريده؟ گفت: فدايت شوم مبتلا به تبي شده ام كه يك ماه تمام است مرا رها نمي كند. بدنبال معالجه، هرچه طبيب ها دستور داده اند عمل كرده ام ولي ابداً سودي نبخشيد.

فقال له الصادق( عليه السلام) «حل ازارك و ادخل راسك في قميصك و اذّن واقم واقرأ سورة الحمد سبع مرات» فرمود: گريبان پيراهن خود را بگشا و سر در گريبان خود ببر و اذان و اقامه بگو سپس هفت مرتبه سوره حمد را بخوان. گفت: همين كار را كردم «فكانما نشطت من عقال» گويي تمام بندها و گره هاي وجودم گشوده شد و آسوده شدم [4] .



[ صفحه 16]



بايد توجه داشت كه او ابتدا راه علاج و مسير ظاهري را پيموده بود و نتيجه نگرفته بود سپس امام او را با عنايت خويش بدينوسيله معالجه كردند. ما در عين حال كه اثر اذان و اقامه را نفي نمي كنيم اما اين نكته را توجه مي دهيم كه اگر شما چنين كردي و سودي نبخشيد، مبادا در تأثير اين قبيل دعاها شك كني؛ زيرا ممكن است درباره اين شخص نفس امام اثر خاصي نموده باشد و در مورد شما مصالح ديگر مانع از آن اثر شود. البته به اميد چنين اثري ما هم اگر دچار اين مشكل شديم، خوبست از اذان استفاده كنيم.

پنجم - نوشتن اذان و اقامه و تعليق آن بالاي سر مريض موجب رفع سردرد مي شود. شيخ طبرسي در كتاب «عُدة السفر و عمدة الحضر» مي نويسد: از ائمه (عليهم السلام) روايت شده كه براي رفع سردرد اذان و اقامه را بنويسيد و بالاي سر شخص مبتلا به سردرد، بياويزيد [5] .

ششم - با صداي بلند اذان گفتن در منزل موجب رفع بيماريها و تكثير نسل مي شود [6] هشام بن ابراهيم نقل مي كند به حضرت رضا(عليه السلام) از بيماري خود شكايت كردم و گفتم: فرزند هم برايم متولد نمي شود. حضرت رضا(عليه السلام) فرمود: در منزل با صداي بلند اذان بگو «ففعلت ذلك فاذهب اللَّه سقمي و كثر ولدي» اين كار را كردم، خداوند بيماريم را برطرف كرد و چند فرزند به من داد.

هفتم - اذان رفع گرفتاري از انسان در سفر مي نمايد و حافظ او از شر شياطين است. زيد زراد در كتاب خود آورده است كه [7] سالي با دوستان به حج مشرف شديم، وقتي نزديك خرابه هاي مدينه رسيديم، يكي از دوستانمان گم شد هرچه او را جستيم پيدا نكرديم. حكايت او را در مدينه به



[ صفحه 17]



بعضي گفتيم. گفتند: جن ها او را برده اند. خدمت حضرت صادق(عليه السلام) رسيدم و ماجرا را شرح دادم.

امام فرمود: برو همانجايي كه گم شد و با صداي بلند بگو «يا صالح بن علي! يقول لك جعفربن محمد هكذا عاهدت و عاقدت الجن علي بن ابي طالب». اي صالح بن علي! حضرت صادق(عليه السلام) مي فرمايد: آيا جنيان با علي بن ابي طالب اينگونه عهد و پيمان بستند؟ فلان رفيق ما را پيدا كن و به ما برسان. بعد حضرت صادق(عليه السلام) فرمود كه بگو اي جنيان شما را قسم مي دهم به همان قسمي كه علي بن ابي طالب(عليه السلام) داد كه دوست مرا رها كنيد و او را به راه خود برگردانيد.

گفت: من دستور امام را انجام دادم. طولي نكشيد كه ديدم رفيقم از يك خرابه خارج شد. پرسيدم: چه شد؛ كجا رفته بودي؟! گفت: ناگهان شخصي را ديدم كه به زيبايي او كسي را نديده بودم. گفت: آقا گمان مي كنم تو از دوستان آل محمد (صلي الله عليه وآله وسلم) هستي؟ گفتم: آري. گفت: در اين نزديكي شخصي از آل محمد(صلي الله عليه وآله وسلم) هست، نمي خواهي ثواب زيارت او را دريابي و سلام به او بدهي؟! گفتم: چرا. از بين اين ديوارها رفتيم خودش هم جلو مي رفت. خيلي دور نشده بوديم كه متوجّه شدم كسي ديده نمي شود. از اين وضع حالت غش به من دست داد و بيهوش بودم تا همين الان. حالا شخصي آمد و مرا به پشت برداشت و آورد سر راه گذاشت. من جريان او را خدمت حضرت صادق(عليه السلام) عرض كردم. حضرت فرمود: نوعي از جنيان هستند كه انسان را گمراه مي كنند. اگر در بيابان يك نفر را تنها ديديد از او راه نپرسيد. اگر راهنمايي هم كرد به حرف او گوش نكنيد. اگر ديدي كسي در خرابه اي و يا بياباني متوجه تو است در چهره او اذان بگو با صداي بلند و اين دعا را بخوان «سبحان اللَّه جعل في السماء نجوماً رجوماً للشياطين عزمت عليك



[ صفحه 18]



يا خبيث بعزيمة اللَّه التي عزم بها اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب(عليه السلام) و رميت بسهم اللَّه المصيب الذي لايخطي و جعلت سمع اللَّه علي سمعك و بصرك و ذللتك بعزة اللَّه و قهرت سلطانك بسلطان اللَّه يا خبيث لاسبيل لك».

با خواندن اين دعا ان شاءاللَّه بر او پيروز خواهي شد. اگر راه را گم كردي، با صداي بلند اذان بگو و اين دعا را بخوان: «يا سيارة اللَّه دلونا علي الطريق يرحمكم اللَّه، ارشدونا يرشدكم اللَّه» اگر راه را جستي بهتر وگرنه با اين جملات فرياد بزن: «يا عتاة الجن و يا مردة الشياطين ارشدوني و دلوني الطريق والا اسرعت لكم بسهم الله المصيب اياكم عزيمة علي بن ابي طالب (عليه السلام) يا مردة الشياطين ان استطعتم ان تنفذوا من اقطار السموات والارض فانفذوا لاتنفدون الا بسلطان مبين. اللَّه غالبكم بحيذه الغالب و قاهركم بسلطانه القاهر و دللكم بعزه المتين فان تولوا فقل حسبي اللَّه لااله الاهو عليه توكلت و هو رب العرش العظيم» صدايت را به اذان بلندكن راه را پيدا مي كني ان شاءاللَّه [8] .

هشتم - مورد ديگر از استحباب اذان گفتن، اذان است پشت سر مسافر [9] .



[ صفحه 21]




پاورقي

[1] روضه المتقين ج2 ص260 روايت در متن «من لايحضره الفقيه» است.

[2] مستدرك الوسائل ج4 ص62.

[3] بحارالانوار ج84 ص51 به نقل از محاسن برقي.

[4] مستدرك الوسائل ج4 ص75.

[5] مستدرك الوسائل ج4 ص76.

[6] بحارالانوار ج84 ص171.

[7] مستدرك الوسائل ج4 ص63.

[8] مستدرك الوسائل ج4 ص65 / قسمت آخر روايت را در مورد سوم قبلاً ذكر كرديم.

[9] عروة الوثقي مسأله 8 ص606.


بازگشت