3- از ديگر تعقيبات مهم بعد از نماز عشا، دعاي مختص به اين فريضه از دعاهاي مولايمان امام صادق عليه السلام در تعقيب نمازها به روايت معاوية بن عمار



[ صفحه 459]



مي باشد، به اين صورت:

«بسم الله الرحمن الرحيم، أللهم، صل علي محمد و آل محمد صلاة تبلغنا بها رضوانك و الجنة، و تنجينا بها من سخطك و النار. أللهم، صل علي محمد و آل محمد، و أرني الحق حقاً حتي أتبعه، و أرني الباطل باطلاً حتي أجتنبه، و لا تجعلهما علي متشابهين، فاتبع هواي بغير هديً منك، فاجعل هواي تبعاً لرضاك و طاعتك، و خذ لنفسك رضاها من نفسي، و اهدني لما اختلف فيه من الحق باذنك، انك تهدي من تشآء الي صراط مستقيم، أللهم، صل علي محمد و آل محمد، و اهدني فيمن هديت، و عافني فيمن عافيت، و تولني فيمن توليت، و بارك لي فيما أعطيت، وقني شر ما قضيت، انك تقضي و لا يقضي عليك، و تجير و لا يجار عليك.

تم نورك اللهم فهديت فلك الحمد، و عظم حلمك فعفوت فلك الحمد، و بسطت يدك فأعطيت فلك الحمد، تطاع ربنا فتشكر، و تعصي ربنا فتستر و تغفر، أنت كما أثنيت علي نفسك بالكرم و الجود، لبيك و سعديك، و تباركت و تعاليت، لا ملجأ و لا منجي منك الا اليك، لا اله الا أنت سبحانك اللهم و بحمدك، عملت سوءاً، و ظلمت نفسي [فارحمني، و أنت أرحم الراحمين، لا اله الا أنت سبحانك اللهم و بحمدك، عملت سوءاً و ظلمت نفسي] فاغفرلي يا خير الغافرين، لا اله الا أنت سبحانك أللهم و بحمدك، عملت سوءاً و ظلمت نفسي فتب علي [يا: فاغفرلي] انك أنت التواب الرحيم، لا اله الا أنت و سبحانك اني كنت من الظالمين، سبحان ربك رب العزة عما يصفون، و سلام علي المرسلين، و الحمدلله رب العالمين.

أللهم، صل علي محمد و آل محمد، و بيتني [يا: تبيتني] منك في عافية، و صبحني [1] منك في عافية، و استرني منك بالعافية، و ارزقني تمام العافية، و دوام العافية، و الشكر علي العافية. أللهم، اني أستودعك نفسي و ديني و أهلي و مالي و ولدي و أهل حزانتي و كل نعمة أنعمت [بها] علي، فصل علي محمد و آله، و اجعلني في كنفك و أمنك و كلآئتك و حفظك و حياطتك و كفايتك و سترك و ذمتك و جوارك و ودآئعك، يا من لا تضيع ودآئعه، و لا يخيب سآئله، و لا ينفد ما عنده. أللهم، اني أدرأبك في نحور أعدآئي و كل من كادني و بغي علي. أللهم، من أرادنا فأرده، و من كادنا فكده، و من نصب لنا فخذه يا رب أخذ عزيز مقتدر.

أللهم، صل علي محمد و آل محمد، و اصرف عني من [جميع] البليات و الآفات و العاهات و



[ صفحه 460]



النقم و لزوم السقم و زوال النعم و عواقب التلف، ما طغي به المآء لغضبك، و ما عتت به الريح عن أمرك، و ما أعلم و ما لا أعلم، و ما أخاف و ما لا أخاف، و ما أحذر و ما لا أحذر، و ما أنت به أعلم. أللهم، صل علي محمد و آل محمد، و فرج عني، و نفس غمي، و سل حزني، و اكفني ما ضاق به صدري، و عيل به صبري، و قلت فيه حيلتي، و ضعفت عنه قوتي، و عجزت عنه طاقتي، و ردتني فيه الضرورة عند انقطاع الآمال و خيبة الرجآء من المخلوقين اليك، فصل علي محمد و آل محمد، و اكفنيه يا كافياً من كل شي ء، و لا يكفي منه شي ء، اكفني كل شي ء حتي لا يبقي شي ء، يا كريم.

أللهم، صل علي محمد و آل محمد، و ارزقني حج بيتك الحرام و زيارة قبر نبيك صلي الله عليه و آله مع التوبة و الندم. أللهم، اني أستودعك نفسي و ديني و أهلي و مالي و ولدي و اخواني، و أستكفيك ما أهمني و ما لم يهمني [يا: ما لا يهمني]، أسألك بخيرتك من خلقك، الذي لا يمن به سواك، يا كريم. ألحمدلله الذي قضي عني صلاة كانت علي المؤمنين كتاباً موقوتاً.»

- به نام خداوند رحمت گستر مهربان. خداوندا، بر محمد و آل او چنان درودي فرست كه ما را به واسطه ي آن به خشنودي و بهشتت نايل گردانده، و از ناخوشايندي ات و آتش جهنم رهايي دهي. خداوندا بر محمد و آل محمد درود فرست و حق را به من حق نشان ده تا از آن پيروي نمايم، و باطل را باطل بنمايان تا از آن اجتناب كنم، و آن دو را بر من مشتبه مگردان تا بدون هدايت از جانب تو از هواي خويش تبعيت نمايم. پس هوا و هوسم را پيرو رضا و طاعت خود كن، و نفس مرا از خود خشنود بگردان، و به اذن خود مرا در مواردي كه اختلاف نظر وجود دارد به حق، هدايت فرما، براستي كه تو هر كس را بخواهي به راه راست هدايت مي فرمايي. خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و مرا در ميان كساني كه هدايت فرمودي هدايت فرما، و در ميان كساني كه عافيت دادي عافيت بخش، و در ميان آنان كه سرپرستي نمودي سرپرستي نما، و در آنچه عطا فرمودي مبارك گردان، و از شر آنچه قضا و اراده ي حتمي فرمودي نگاه دار، كه فقط تو قضا و اراده ي حتمي مي فرمايي و كسي نمي تواند عليه تو قضا بكند، و همه را در پناه خويش درمي آوري، و كسي نمي تواند چيزي را عليه تو در پناه خويش درآورد.

خدايا، نورت كامل است و لذا هدايت نمودي، پس سپاس تو را، و حلم و بردباري ات بزرگ است و لذا گذشت فرمودي، پس سپاس تو را، و دست رحمتت را گشودي، و لذا



[ صفحه 461]



عطا فرمودي، پس سپاس تو را. اي پروردگار ما، در برابر اطاعتت سپاسگزاري كني. اي پروردگار ما، نافرماني ات مي كنند و مي پوشاني و مي آمرزي، تو همچناني كه خويش را به كرم و بخشش ستوده اي، آري و آري. بلندمرتبه و پاك و منزهي، هيچ پناهگاه و راه نجاتي از تو جز به سوي تو وجود ندارد. معبودي جز تو نيست. خداوندا، همراه با ستايشت تو را به پاكي و منزه بودن از هر عيب و نقص مي خوانم، عمل بد انجام داده و به خويش ستم نمودم، پس [بر من رحم آر، و تو مهربانترين مهربانها مي باشي، معبودي جز تو نيست. خداوندا، همراه با ستايشت، تو را به پاكي ياد مي كنم، عمل بد انجام دادم و به خود ستم نمودم]، پس مرا بيامرز، اي بهترين آمرزندگان، معبودي جز تو نيست همراه با ستايشت تو را به پاكي ياد مي كنم، عمل بد انجام داده و به خود ستم نمودم، پس توبه مرا بپذير [مرا بيامرز]، كه تو بسيار توبه پذير و مهربان هستي، معبودي جز تو نيست، پاك و منزهي، براستي كه من از ستمكاران بودم، پاك و منزه است پروردگارت، پروردگار سرافراز از آنچه كه او را بدان توصيف مي نمايند، و سلام و درود بر پيامبران فرستاده شده، و ستايش خداوندي را كه پروردگار عالميان است.

خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست و صبح و شام مرا از جانب خود همراه با عافيت بگردان، و با عافيتي از جانب خود بر من بپوشان، و تمام و كمال و دوام عافيت و شكر بر عافيت را روزي ام گردان. خداوندا، خود و دين و خانواده و دارايي و فرزندان و خويشان و بستگاني كه به واسطه ي ناراحتي آنان ناراحت مي گردم و هر نعمتي را كه بر من ارزاني داشته اي به تو مي سپارم، پس بر محمد و آل او درود فرست و مرا در تحت حمايت و امنيت و نگاهداري و حفظ و مراعات و كفايت و پوشش و ضمانت و همسايگي و حمايت در ميان سپرده هاي خود قرار ده. اي خدايي كه سپرده هاي تو گم و نابود نمي شود، و هر كس از تو درخواست نمايد نوميد نمي گردد، و هر چه در نزد توست پايان نمي پذيرد. خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و به وسيله ي تو بر سينه هاي دشمنانم و تمام كساني كه مي خواهند مرا فريب داده [و يا به من آسيبي برسانند] و ستم كنند، دست رد مي زنم. خداوندا، هر كس اراده ي آسيب رساندن به ما را داشته باشد تو خود او را اراده نموده و به او آسيب رسان، و هر كس بخواهد مرا فريب دهد و يا بدي برساند، تو خود او را بفريب و يا بدي برسان و هر كس دشمن ما باشد اي



[ صفحه 462]



پروردگار من، او را همانند گرفتن شخص سربلند و نيرومند بگير.

خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و تمام گرفتاريها و آفات و آسيبها و كيفرها و بيماريهاي پيوسته، و از دست رفتن نعمتها و عاقبتهاي امور كه به نابودي منجر مي گردد، آنچه كه آب به خاطر خشمت بر آن طغيان نموده، و يا به واسطه ي امرت باد بر آن تند وزيده، و آنچه را كه مي دانم يا آگاهي ندارم، و از آن بيم دارم و يا بيم ندارم، و پرهيز مي نمايم و يا پرهيز نمي نمايم، و تمام آنچه را كه تو به آن آگاهترين برطرف فرما. خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و اندوهم را برطرف و غمم را زايل، و حزن و اندوهم را تسلي داده، و آنچه را كه دلم به واسطه ي آن تنگ گشته و شكيبايي ام به آخر رسيده، و بيچاره شده ام، و نيرويم ناتوان گرديده، و طاقتم عاجز گشته، و ضرورت و ناچاري هنگام بريدن آرزوها و نوميد شدن اميد از خلق، مرا به سوي تو بازگردانيده. پس بر محمد و آل محمد درود فرست و مرا از آنها كفايت فرما، اي كسي كه از هر چيز كفايت مي نمايي، و هيچ چيز نمي تواند از تو كفايت كند، تمام چيزها را كفايت فرما تا اينكه هيچ چيز نماند، اي بزرگوار.

خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست، و حج خانه ي محترم خود و زيارت قبر پيامبرت صلي الله عليه و آله را همراه با توبه و پشيماني روزي ام گردان. خداوندا، خود و دين و خانواده و دارايي و فرزندان و برادرانم را به تو مي سپارم، و از تو نسبت به هر چيز كه مورد اهتمام من است و مرا به غم و اندوه وا مي دارد و يا نمي دارد طلب كفايت مي نمايم. به حق برگزيده ي تو از ميان مخلوقاتت [رسول اكرم صلي الله عليه و آله] كه هيچ كس غير تو نمي تواند بر او منت گذارد، درخواست مي نمايم. اي بزرگوار، سپاس خداوندي را كه توفيق انجام نماز ديگري را كه بر مؤمنين واجب معين و وقت دار بود، به من عنايت فرمود.